Chiều 5/9, tại cuộc họp giao ban báo chí, UBND thành phố Hải Phòng đã chính thức thông tin, trả lời báo chí về việc này.
Lấn chiếm đất mặt nước và nuôi ngao tự phát
Được biết, cuối những năm 1990, các hộ dân nuôi ngao trên khu vực ven biển thuộc quận Hải An và huyện Kiến Thụy là tự phát. Ban đầu, các hộ nuôi ngao với quy mô, diện tích nhỏ. Đến năm 2011, UBND xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy đã triển khai rà soát các hộ nuôi ngao vùng ven biển huyện Kiến Thụy, tại thời điểm này, chỉ có khoảng 32 hộ nuôi ngao với diện tích 147,1 ha/30 chòi trông coi.
Sau đó, các hộ dân đã tự mở rộng diện tích nuôi, lấn ra phía ngoài biển không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép; chồng lấn vào khu vực của các tổ chức đã được UBND thành phố Hải Phòng giao, cho thuê để thực hiện khai thác khoáng sản cát phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.
Hiện nay, trên địa bàn quận Hải An có 28 hộ đang nuôi ngao với diện tích 726,36ha; huyện Kiến Thụy có 89 hộ đang nuôi ngao với diện tích 2.557,5ha.
Bà con dựng chòi bảo vệ nuôi ngao tự phát. |
Điều cần nói, các hộ nuôi ngao tại 2 khu vực trên không chỉ là người dân thường trú trên địa bàn quận Hải An, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) mà còn có nhiều hộ dân thường trú tại các tỉnh khác như: Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa… cũng đến lấn chiếm mặt nước để nuôi ngao.
Trải qua hàng chục năm khai thác mặt nước, các hộ nuôi ngao không đóng góp vào ngân sách bất cứ khoản tiền nào.
Để cảnh báo và cũng để quản lý đất đai và đất mặt nước, phòng, chống việc lấn chiếm đất của Nhà nước, nhất là lấn chiếm mặt nước vào việc nuôi ngao, cơ quan quản lý nhà nước đã có văn bản yêu cầu thu hồi sản phẩm, nghiêm cấm mở rộng diện tích. Ví như văn bản ngày 16/12/2011, UBND huyện Kiến Thụy đã có Thông báo số 282/TB-UBND chỉ cho phép các hộ tiếp tục nuôi thả trên diện tích cũ tại khu vực trên đến hết vụ nuôi, nghiêm cấm việc tự ý cắm thêm lưới cây và thả thêm giống; ngày 18/8/2017, UBND huyện Kiến Thụy tiếp tục ban hành Công văn số 1295/UBND-NN yêu cầu các hộ dân dừng ngay việc đầu tư, mở rộng diện tích nuôi thả mới ngao tại bãi triều ven biển xã Đại Hợp… Tuy nhiên, các hộ dân không chấp hành mà tiếp tục tự ý quây bãi, mở rộng hoạt động nuôi ngao. Ông Lê Anh Quân, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng cho biết: “Mặc dù đã có văn bản, thông báo. Nhưng do có khó khăn về phương tiện, công việc các quận huyện lại nhiều nên việc quản lý chưa gắt gao”.
Như vậy, các hộ dân này đã vi phạm các quy định về điều kiện nuôi trồng thuỷ sản trên biển theo Luật Thuỷ sản và các Nghị định của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuỷ sản và Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Để thực thi nghiêm các quy định của pháp luật, đảm bảo an ninh trật tự trên khu vực biển do thành phố quản lý, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Văn bản số 6761/UBND-KS ngày 22/9/2021 yêu cầu các tổ chức, cá nhân nuôi trồng thủy sản không phép trước 30/11/2021 phải thực hiện xong việc di dời toàn bộ tài sản, vật nuôi ra khỏi khu vực biển đã được cơ quan có thẩm quyền giao cho các tổ chức khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, đến nay đã gần 12 tháng các hộ dân vẫn chưa thực hiện di dời.
Do đó, UBND thành phố đã chỉ đạo UBND quận Hải An và huyện Kiến Thụy thiết lập các hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu các hộ dân tự nguyện di dời, tháo dỡ các công trình vi phạm.
Đến nay, tại quận Hải An đã cưỡng chế di dời toàn bộ tài sản, vật nuôi trong vi phạm 161ha tại Khu công nghiệp DeepC 2A; đã có 15/28 hộ dân tự nguyện di dời; còn lại 13/28 hộ dân, thành phố đang chỉ đạo UBND quận Hải An thực hiện cưỡng chế. Tại huyện Kiến Thụy, như trên đã nói, huyện này hiện có 89 hộ đang nuôi ngao với diện tích 2.557,5ha. Lãnh đạo huyện Kiến Thụy cho biết thêm, trong 89 hộ có 20 hộ nuôi ngao ở các tỉnh khác đến địa bàn lấn chiếm đất mặt nước để nuôi ngao. Huyện đang tiến hành thả phao tiêu, thiết lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính.
Ảnh hưởng an ninh trật tự, thu hút đầu tư, quyền lợi các doanh nghiệp
Thực tế cho thấy, quá trình các hộ dân tự ý quây bãi để nuôi ngao tự phát tại khu vực biển quận Hải An, huyện Kiến Thụy đã làm phát sinh những hệ lụy, gây ra một số tranh chấp như: giữa các ngư dân khai thác nguồn lợi hải sản tự nhiên tại ngư trường truyền thống với những người dân nuôi ngao tự phát tự ý cắm cọc, vây bãi nuôi ngao; giữa các chủ bãi nuôi ngao tự phát với nhau do tranh chấp diện tích nuôi; giữa người dân tự nhận nuôi ngao với các doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản cát để phục vụ các dự án phát triển kinh tế, xã hội thành phố; cản trở đến an toàn giao thông hàng hải khi tàu, thuyền qua lại và công tác khảo sát, thăm dò, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn trên biển…
Các mâu thuẫn, tranh chấp trên đã làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự khu vực, ảnh hưởng tiêu cực tới hình ảnh thu hút đầu tư của thành phố Hải Phòng với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Ông Dương Đình Ổn, Chủ tịch UBND quận Hải An (người đứng): Việc nuôi ngao của bà con là tự phát. Quận đã vận động 15/28 hộ dân tự tháo dỡ chòi, tiếp tục thu hoạch ngao. |
Để phục vụ phát triển kinh tế- xã hội, đóng góp ngân sách Nhà nước, hiện nay, trên địa bàn quận Hải An, huyện Kiến Thụy, UBND thành phố Hải Phòng đã cấp phép khai thác khoáng sản cát đối với 16 tổ chức. Như khu vực quận Hải An: Tổng các dự án khai thác cát trên địa bàn quận của các doanh nghiệp được UBND thành phố cấp phép khai thác khoáng sản là 8 dự án, như: Cấp phép cho Công ty TNHH Thương mại Quốc tế Thái Việt tại Giấy phép khai thác khoáng sản số 2209/GP-UBND ngày 15/10/2014, diện tích khai thác là 98,83ha; Hoặc Công ty Cổ phần Thương mại - Xây dựng Tân Vũ Hải Phòng với Giấy phép khai thác khoáng sản số 2274/GP-UBND 29/12/2010 (sửa đổi, bổ sung tại Giấy phép số 1461/GP-UBND 02/7/2014), diện tích khai thác là 96ha; Hay như Công ty TNHH MTV kinh doanh khai thác vật liệu xây dựng Sao Đỏ được cấp Giấy phép khai thác số 81/GP-UBND ngày 20/01/2011 (điều chỉnh, bổ sung tại Quyết định số 821/QĐ-UBND 13/4/2017), diện tích khai thác là 82,2ha… Điều đáng lưu ý, trong đó có 2 đơn vị được cho thuê mặt nước là Công ty TNHH MTV kinh doanh khai thác vật liệu xây dựng Sao Đỏ và Công ty Cổ phần Thương mại - Xây dựng Tân Vũ Hải Phòng.
Ở địa bàn huyện Kiến Thụy: Tổng các Dự án khai thác cát trên địa bàn huyện Kiến Thụy của các doanh nghiệp được UBND thành phố cấp phép khai thác khoáng sản là 8 Dự án.
Theo đánh giá của UBND thành phố Hải Phòng, việc UBND thành phố đã cấp các Giấy phép khai thác khoáng sản cho các doanh nghiệp đều đảm bảo quy định của Luật Khoáng sản; việc cho thuê mặt nước, đất có mặt nước, giao khu vực biển đảm bảo theo quy định của Luật Đất đai, Luật Tài nguyên môi trường biển và Hải đảo.
Mặc dù đã được UBND thành phố cấp phép, nhưng các doanh nghiệp không thể khai thác, như tại quận Hải An có 3 mỏ có diện tích giao đang bị các hộ nuôi ngao sử dụng là 145,3ha/726,36ha. Cụ thể: Công ty TNHH MTV kinh doanh khai thác vật liệu xây dựng Sao Đỏ bị lấn 60ha/82,2ha; Công ty Cổ phần Đầu tư thương vại và Vận tải Thành Trang bị lấn 77ha/98,9ha được cấp phép. Hoặc Công ty CP khai thác cát phục vụ khu kinh tế bị lấn khoảng 8,3ha/99ha được cấp phép. Tại huyện Kiến Thụy có 6 mỏ có diện tích bị các hộ nuôi ngao lấn 306,93ha/2.557,5ha. Cụ thể: Công ty Cổ phần Đầu tư thương mại và Vận tải Thành Trang bị lấn 47,5 ha/96ha được cấp phép; Công ty cổ phần Đầu tư Kiến Thụy bị lấn 75 ha/98,1ha được cấp phép
Việc không bàn giao, trả lại mặt bằng mặt nước trên dẫn đến một số doanh nghiệp đã đủ điều kiện khai thác cát nhưng không thể thực hiện khai thác do có sự cản trở của các hộ dân tự nuôi ngao.
Cần xử lý nghiêm
Tại buổi giao ban báo chí, trả lời các câu hỏi của phóng viên các cơ quan báo chí, theo quan điểm của UBND thành phố Hải Phòng: Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư để đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng, đầu tư nuôi trồng thủy sản trên biển, đất có mặt nước ven biển để phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, việc nuôi trồng thủy sản phải tuân thủ pháp luật về thủy sản, đất đai, theo quy định tại khoản 3 Điều 38 Luật Thủy sản năm 2017; theo quy định tại Điều 140, khoản 2 Điều 165 Luật Đất đai năm 2013.
Như vậy, việc các hộ đang nuôi ngao trên địa bàn quận Hải An, huyện Kiến Thụy khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép nuôi trồng thủy sản, giao khu vực biển, cho thuê đất có mặt nước là vi phạm các quy định, điều kiện theo quy định pháp luật; ảnh hưởng tới hoạt động quản lý của cơ quan Nhà nước và quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác có liên quan. Do đó, UBND thành phố Hải Phòng chỉ đạo di dời, giải tỏa hoạt động nuôi ngao trái pháp luật, lập lại an ninh, trật tự tại khu vực này là đúng quy định pháp luật.
Ông Lê Anh Quân, Phó Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng: "Đứng ở mỗi góc độ để có cái nhìn hài hòa lợi ích của các bên: Vừa bảo đảm đúng pháp luật; vừa quan tâm đến người dân nuôi ngao. Do vậy, chúng tôi đã chỉ đạo có quy hoạch, kế hoạch để đưa vào vùng nuôi ngao". |
UBND thành phố Hải Phòng tiếp tục chỉ đạo UBND quận Hải An và UBND huyện Kiến Thụy thực hiện việc di dời, giải tỏa các hộ nuôi ngao trái phép ra khỏi khu vực các mỏ cát đã được UBND thành phố cấp phép, cho thuê theo quy định; khu vực xung quanh khu vực mỏ cát và khu vực chuẩn bị xây dựng tuyến đê biển Nam Đình Vũ (dự kiến khởi công vào tháng 10/2022); Hoàn thiện hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính đối với các hộ nuôi ngao không phép theo đúng quy định pháp luật; buộc di dời, tháo dỡ công trình trong khu vực vi phạm...
Trường hợp không đồng ý với các quyết định hành chính của Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng, các hộ dân có quyền khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, để giải quyết nhu cầu tiếp tục nuôi ngao và bảo đảm đời sống bà con nhân dân, UBND thành phố đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, cùng các cơ quan, đơn vị liên quan đề xuất khu vực cho phép hoạt động nuôi ngao trên địa bàn thành phố. Cụ thể, UBND thành phố đã có Công văn số 4761/UBND-KS ngày 11/8/2022 xin ý kiến các Bộ: Quốc phòng, Công an, Ngoại giao, Tài nguyên và Môi trường về vị trí, ranh giới, diện tích khu vực biển để nuôi nhuyễn thể tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng giai đoạn 2022-2030 (khu vực biển huyện Tiên Lãng, với diện tích khoảng 3.000 ha). Sau khi các Bộ có ý kiến và vị trí, ranh giới, diện tích khu vực biển để nuôi nhuyễn thể được phê duyệt, UBND TP Hải Phòng sẽ chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương liên quan xem xét, thực hiện việc giao, cho thuê đất và khu vực biển để nuôi ngao theo đúng quy định pháp luật.
Vũ Trang