Sự phổ biến luôn đi kèm rủi ro. Khi Zalo tiếp tục giữ vững vị trí số một về ứng dụng liên lạc tại Việt Nam, những lỗ hổng bảo mật lại ngày càng bị tin tặc lợi dụng. Các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng không nên chủ quan nếu nhận được hai loại thông báo tưởng như vô hại từ ứng dụng này.
Nguy cơ bị chiếm đoạt quyền truy cập
Theo báo cáo Vietnam Mobile App Popularity 2025 do Q&Me công bố vào tháng 3/2025, Zalo tiếp tục giữ vững vị thế là ứng dụng nhắn tin và gọi điện phổ biến nhất Việt Nam, vượt xa các đối thủ như Facebook Messenger, Telegram hay Viber. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng cao cũng đồng nghĩa với việc người dùng có nguy cơ trở thành nạn nhân của các hành vi đánh cắp dữ liệu hoặc truy cập trái phép.
 |
|
Cập nhật ứng dụng thường xuyên giúp vá các lỗ hổng bảo mật và ngăn ngừa các cuộc tấn công mạng. |
Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo rằng nếu bạn nhận được một trong hai loại thông báo sau từ hệ thống Zalo, rất có thể tài khoản đang bị theo dõi hoặc thậm chí đã bị chiếm quyền kiểm soát.
Thông báo đầu tiên là dòng tin nhắn “Có phải bạn vừa yêu cầu mã kích hoạt?”. Đây là một cơ chế bảo mật do Zalo triển khai để cảnh báo người dùng về các nỗ lực đăng nhập không xác thực. Khi có ai đó cố gắng đăng nhập tài khoản Zalo từ thiết bị lạ, hệ thống sẽ gửi mã OTP về số điện thoại đăng ký kèm theo cảnh báo nói trên. Nếu bạn không thực hiện hành động nào mà vẫn nhận được tin nhắn này, cần coi đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ai đó đang cố xâm nhập tài khoản của bạn.
Đáng lo ngại hơn, nhiều người dùng vẫn thường bỏ qua cảnh báo này, cho rằng đó là lỗi kỹ thuật hoặc nhầm lẫn. Tuy nhiên, trong môi trường mạng hiện nay, hành động chủ quan có thể dẫn tới hậu quả mất toàn bộ quyền kiểm soát chỉ trong vài phút. Một khi OTP bị lộ, hacker có thể chiếm đoạt quyền truy cập, xem toàn bộ nội dung tin nhắn, ảnh, danh bạ và thậm chí là gửi tin nhắn giả danh đến bạn bè để thực hiện hành vi lừa đảo.
Dấu hiệu thứ hai là thông báo “Có phải bạn vừa đăng nhập?”. Đây là một thông điệp khác của hệ thống Zalo, xuất hiện khi có yêu cầu truy cập tài khoản từ thiết bị mới. Nếu bạn không thực hiện hành động đó, thì gần như chắc chắn thông tin đăng nhập, bao gồm mật khẩu đã bị rò rỉ hoặc bị khai thác từ các nguồn bên ngoài.
Khác với nhiều ứng dụng khác, Zalo chỉ cho phép một thiết bị hoạt động với tài khoản tại một thời điểm. Điều này có nghĩa là nếu tài khoản bị đăng nhập từ thiết bị khác, thiết bị cũ sẽ tự động bị đăng xuất. Trong trường hợp người dùng không để ý, có thể dẫn đến mất kiểm soát mà không rõ nguyên nhân.
Nghiêm trọng hơn, sau khi chiếm được tài khoản, kẻ xấu có thể ẩn quyền thông báo, xóa lịch sử đăng nhập hoặc thay đổi cài đặt bảo mật để che giấu hành vi truy cập. Khi đó, người dùng hoàn toàn không biết mình đang bị theo dõi hoặc bị khai thác thông tin từ xa trong thời gian dài.
Zalo đã triển khai cơ chế xác minh bằng cách yêu cầu người dùng chọn đúng hai bạn bè từ danh sách ngẫu nhiên để hoàn tất đăng nhập từ thiết bị mới. Tuy nhiên, nếu hacker có quyền truy cập vào danh bạ, Facebook hoặc thông tin cá nhân liên quan, thì lớp bảo mật này vẫn có thể bị vượt qua bằng cách đoán đúng tên bạn bè.
Tất cả các dấu hiệu trên cho thấy sự cần thiết của việc nâng cấp bảo mật và thay đổi hành vi sử dụng ứng dụng. Nhận diện được cảnh báo là bước đầu, nhưng quan trọng hơn là hành động sau đó của người dùng để ngăn chặn hậu quả.
Làm gì khi nghi ngờ tài khoản Zalo bị theo dõi?
Việc phát hiện ra những dấu hiệu bất thường là rất quan trọng, nhưng điều thực sự quyết định đến mức độ thiệt hại là cách người dùng phản ứng. Trong môi trường số, mỗi giây chậm trễ đều có thể đổi bằng dữ liệu, tiền bạc và danh tiếng cá nhân.
Zalo hiện đã hỗ trợ tính năng xác thực hai bước (2FA), cho phép người dùng thiết lập thêm lớp bảo vệ ngoài mật khẩu. Mỗi khi đăng nhập từ thiết bị mới, hệ thống sẽ yêu cầu xác minh bằng mã OTP gửi qua SMS. Cơ chế này giúp ngăn chặn việc chiếm đoạt tài khoản, kể cả trong trường hợp mật khẩu đã bị rò rỉ. Đây là tính năng được đánh giá là bắt buộc với mọi người dùng trong bối cảnh dữ liệu cá nhân ngày càng có giá trị.
Đồng thời, người dùng nên thường xuyên truy cập phần “Quản lý đăng nhập” để theo dõi các thiết bị đang hoạt động. Nếu phát hiện thiết bị lạ, có thể lập tức đăng xuất từ xa, cắt quyền truy cập ngay lập tức. Đây là một trong những công cụ mạnh mẽ mà Zalo cung cấp nhưng vẫn chưa được khai thác đúng mức bởi phần lớn người dùng phổ thông.
Việc thay đổi mật khẩu mạnh là bước tiếp theo không thể bỏ qua. Một mật khẩu an toàn nên bao gồm ít nhất tám ký tự, kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt, đồng thời tránh các thông tin dễ đoán như ngày sinh, tên người thân hoặc số điện thoại. Ngoài ra, không nên sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều nền tảng, vì chỉ cần một dịch vụ bị tấn công, toàn bộ tài khoản khác cũng trở thành mục tiêu tiếp theo.
Một nguyên nhân phổ biến khác dẫn đến mất quyền truy cập là việc chia sẻ mật khẩu với người thân hoặc bạn bè. Dù xuất phát từ sự tin tưởng, việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt trong môi trường làm việc hoặc học tập nhóm. Zalo khuyến cáo người dùng không nên chia sẻ thông tin đăng nhập với bất kỳ ai, và nếu từng làm điều này, cần thay đổi mật khẩu ngay lập tức để đảm bảo an toàn.
Cập nhật ứng dụng thường xuyên cũng là một bước không thể thiếu trong quá trình bảo vệ tài khoản. Các phiên bản Zalo cũ có thể chứa lỗi bảo mật mà hacker đã biết và đang khai thác. Việc cập nhật giúp người dùng nhận được các bản vá lỗi mới nhất, đảm bảo ứng dụng luôn hoạt động trong trạng thái an toàn tối đa.
Một trong những hình thức tấn công phổ biến hiện nay là giả mạo đường link hoặc mã QR. Người dùng có thể vô tình truy cập vào các website có giao diện giống Zalo và nhập thông tin đăng nhập mà không hay biết. Cũng có trường hợp bị dụ quét mã QR độc hại, từ đó hacker chiếm quyền truy cập tài khoản.
Zalo nhấn mạnh rằng họ không bao giờ yêu cầu người dùng đăng nhập qua các đường link bên ngoài hoặc mã QR không rõ nguồn gốc. Nếu gặp tình huống này, tốt nhất là đóng trang ngay lập tức và cảnh báo cho người khác.
Zalo không chỉ là nền tảng liên lạc mà còn là nơi lưu trữ một phần lớn cuộc sống số của người Việt - từ tin nhắn, ảnh, công việc đến các dịch vụ thanh toán. Việc tài khoản bị xâm nhập không chỉ ảnh hưởng đến quyền riêng tư, mà còn có thể gây thiệt hại về tài sản, uy tín cá nhân và an toàn thông tin.
Việc bảo vệ tài khoản cá nhân không còn là lựa chọn, mà đó là yêu cầu tất yếu để tồn tại an toàn trong thế giới số.
Tiến Anh
