Theo kế hoạch, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) sẽ bán cổ phiếu VNM thành nhiều đợt, trong đó đợt đầu sẽ bán 9%. Tuy nhiên, việc chỉ bán được 5,4/9% vốn đều lệ đã tạo cảm giác cổ phiếu VNM “ế”. Theo đại diện Vafi, điều này không đúng và không phản ánh nhu cầu mua cổ phiếu VNM từ các NĐT chiến lược.
Kém hấp dẫn
Ngày 12/12, SCIC đã hoàn tất phiên đấu giá bán 9% vốn điều lệ cổ phần nhà nước tại Vinamilk với hai tổ chức mua 5,4% /vốn điều lệ tại VNM. Việc chỉ có một NĐT đăng ký mua CP đã khiến VNM “ế” 52 triệu cổ phiếu chào bán đợt đầu tiên. Phiên đấu giá này được đánh giá là không đạt mục tiêu ban đầu mà Bộ Tài chính và SCIC đề ra, là bán lẻ rồi tiếp tục chia nhỏ lô cổ phiếu để tạo sự công bằng cho NĐT trong nước và quốc tế.
Ngoài ra, quy định mỗi pháp nhân không được mua quá 2,7% cổ phần cũng là nguyên nhân khiến cổ phiếu VNM giảm sức hấp dẫn. Theo Vafi, giá đấu thành công 144.000 đồng/CP bán cho NĐT chiến lược là rất khiêm tốn. “Nếu bán trọn lô lớn (45% vốn điều lệ cổ phần nhà nước) thì giá đấu thành công phải cao hơn nhiều”, đại diện Vafi nhận định.
Bình luận về vấn đề này, ông Trịnh Thanh Cần - Tổng Giám đốc công ty Chứng khoán ACB (ACBS), cho biết: “Việc chỉ bán 9% cổ phần VNM thực tế đã không đủ sức hấp dẫn NĐT lớn, ngay cả với F&N Dairy Investment Pte Ltd. Đáng ra VNM phải được bán với tỷ lệ lớn hơn nhiều. Quy luật là bán lô lớn bao giờ cũng bán được giá cao hơn xé lẻ”.
Tuy nhiên, đại diện Vafi cho rằng việc “ế” CP của VNM thực chất là không đúng và không phản ánh nhu cầu mua cổ phiếu VNM từ các NĐT chiến lược. VNM là một cổ phiếu tốt và hấp dẫn NĐT.
VAFI: Cổ phiếu VNM không “ế”
Theo phân tích của người đứng đầu Vafi, cách thức tổ chức đấu giá quá nhanh, thủ tục tham gia phức tạp và thiếu công khai minh bạch trong tiến trình chuẩn bị tổ chức đấu giá làm cho NĐT đang nắm giữ cổ phiếu VNM lo lắng, dẫn tới làn sóng bán tháo cổ phiếu VNM.
Vafi kiến nghị, SCIC và Bộ Tài chính không trình Chính phủ phương án bán nốt 3,6% vốn điều lệ chưa bán hết đợt 12/12. Nếu để tỷ lệ này cộng với 36% vốn điều lệ còn lại của SCIC tại VNM và bán hết theo lô thì cổ phần SCIC tại VNM sẽ hấp dẫn hơn với NĐT chiến lược.
Nên bán lô lớn
Cho rằng ngân sách nhà nước sẽ thất thu và việc bán cổ phần sẽ trở nên rất khó khăn hoặc không bán được, đại diện Vafi cho hay: “Khi bán lô lớn, phải tạo điều kiện cho NĐT tiếp cận thông tin đầy đủ, đi thăm DN và có thời gian tiếp xúc với ban quản lý DN. Phải dành thời gian khoảng 6 tháng cho NĐT chuẩn bị phương án đấu giá kể từ thời điểm công bố thông tin”. Đa số công ty chứng khoán cũng cho rằng thủ tục trước khi đăng ký đặt mua cổ phần là phức tạp và nhiều. Chưa kể việc đặt cọc 10% mà chỉ cần viết sai bước giá là NĐT có thể mất luôn khoản tiền đặt cọc. Cùng đó, mức giá tối thiểu 144.000 đồng bị cho là cao (cao hơn 6% so với giá đóng cửa phiên hôm thứ 6 ngày 9/12).
Vafi đề xuất, phương pháp bán cổ phần chi phối nhà nước tại DN nên theo hình thức bán thỏa thuận hay bán đấu thầu với DN cổ phần hóa đã niêm yết.
“Nhà nước có thể ấn định giá khởi điểm cao hơn giá thị trường từ 20% trở lên khi tổ chức bán cho các NĐT chiến lược”, đại diện Vafi nói.
Đối với phương án bán lẻ, Vafi cho rằng đây cũng là phương thức phát triển lực lượng các NĐT trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, cách bán này chỉ nên áp dụng với các trường hợp IPO DNNN quy mô vừa và nhỏ tại các sàn giao dịch chứng khoán như Mobifone hay Viettel…
Vafi cho rằng giai đoạn đầu Nhà nước có thể bán 10 - 15% tổng số cổ phần nhà nước cho hàng ngàn NĐT tham gia đấu giá và trở thành cổ đông công ty, sau đó đưa DN đó lên sàn. Sau một vài năm củng cố hoàn thiện cơ chế quản lý mới, DN mạnh hơn trước, có giá hơn trước thì mới nên tính tới việc bán cổ phần lô lớn cho các NĐT chiến lược.
Thành Vinh