Thịt chua vốn là món ăn truyền thống đặc trưng của người dân tộc Mường huyện Thanh Sơn. Dù được đánh giá rất cao về chất lượng, nhưng vì phần đa các hộ chủ yếu sản xuất nhỏ lẻ, mạnh ai người nấy làm, nên thương hiệu sản phẩm chưa mạnh, thị trường tiêu thụ trước đây chỉ gói gọn trong huyện.
Tăng giá trị đặc sản đất Mường
Được sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, HTX thịt chua Thanh Sơn được thành lập với sứ mệnh xây dựng thương hiệu đặc sản, mở hướng đi bền vững cho các thành viên, đặc biệt là các thành viên, người lao động dân tộc thiểu số.
Đặc sản thịt chua của người Mường đang được huyện Thanh Sơn đầu tư phát triển mạnh. |
Ban đầu, HTX có 9 thành viên cùng góp vốn xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà xưởng theo hướng khép kín, mua sắm thiết bị máy móc, cơ sở vật chất phục vụ cho sản xuất như máy trộn, máy thái thịt, máy hút chân không, kho ủ lên men, kho đông lạnh…
Chị Nguyễn Thị Bích Phượng, Giám đốc HTX chia sẻ, nhận thấy thịt chua - món ăn truyền thống của đồng bào Mường huyện Thanh Sơn được nhiều người ưa thích, trở thành đặc sản của núi rừng..., HTX đã triển khai liên kết, hiện đại hóa sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, thương hiệu cho sản phẩm.
Để có đầu ra tiêu thụ ổn định, HTX đã mở rộng thị trường bằng việc xây dựng hệ thống phân phối sản phẩm thông qua 15 nhà phân phối, 30 đại lý. Các mặt hàng chính của HTX hiện có bì giòn sần sật, thịt chua truyền thống, thịt chua tỏi ớt, thịt chua riềng, tai ba chỉ, thịt thính…
Trên địa bàn huyện Thanh Sơn hiện có rất nhiều cơ sở sản xuất và chế biến thịt chua, do đó, để tạo được nét đặc trưng riêng, HTX luôn đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu, thực hiện đúng các quy trình sản xuất.
Khâu lựa chọn nguyên liệu và pha trộn gia vị của HTX được xem là công đoạn quyết định đến độ ngon của sản phẩm. Theo đó, HTX sử dụng 100% nguồn nguyên liệu đầu vào nhập từ doanh nghiệp thực phẩm hàng đầu, kết hợp với sự pha trộn tỷ lệ gia vị theo công thức gia truyền tạo nên sản phẩm có vị thơm đặc trưng, khi ăn giữ trọn được độ giòn, dai của thịt.
Nhờ liên tục đổi mới phương thức sản xuất, linh hoạt thích ứng thị trường, tổng doanh thu của HTX đạt bình quân 200 triệu đồng/tháng, tạo việc làm ổn định cho 11 lao động thường xuyên, 2/3 trong số đó là người dân tộc thiểu số, thu nhập bình quân 5 - 6 triệu đồng/người/tháng. Năm 2020, sản phẩm thịt chua HTX được chứng nhận OCOP 3 sao tỉnh Phú Thọ.
Với mục tiêu đưa thịt chua trở thành sản phẩm đặc trưng của huyện miền núi Thanh Sơn, HTX thực thực hiện nghiêm túc các quy trình, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, hướng tới đưa sản phẩm có mặt trong hệ thống các siêu thị như Vinmart, Big C, Coopmarrt…
Đồng thời, HTX đang tích cực học hỏi kinh nghiệm trong sản xuất, chế biến để nâng cao chất lượng và phát triển thêm các dòng sản phẩm mới, phục vụ đa dạng đối tượng khách hàng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập cho các thành viên.
Làm giàu cùng cây trồng chủ lực
Bên cạnh đặc sản thịt chua của người Mường, thời gian qua, huyện Thanh Sơn cũng triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm đánh thức tiềm năng của các loại cây trồng thế mạnh, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.
Thanh Sơn đang đẩy mạnh tái cơ cấu cây trồng, tập trung vào các loại cây thế mạnh của địa phương. |
Trong 5 năm qua, huyện đã triển khai mở rộng diện tích trồng lúa đặc sản, lúa chất lượng cao (Séng Cù, Quạ đen, J02, TBR225...) trên diện tích đạt 2.070 ha, chiếm 30% tổng diện tích lúa, mang lại giá trị kinh tế cao gấp 1,5 lần so với lúa thường.
Đồng thời, huyện tập trung chỉ đạo đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu chè, từng bước hình thành vùng sản xuất chè an toàn, gắn sản xuất với chế biến chè xanh, rà soát diện tích chè cũ, cằn xấu kém hiệu quả sang trồng các giống chè mới chất lượng cao (Bát Tiên, Hương Bắc Sơn, Phúc Vân Tiên,..), nâng diện tích chè chất lượng cao đạt 650 ha, tăng 500 ha so với năm 2015.
Huyện cũng đẩy mạnh rà soát diện tích đất vườn tạp, đồi núi thấp kém hiệu quả chuyển sang trồng cây bưởi nhằm tăng giá trị trên một đơn vị diện tích đất, góp phần tăng thu nhập cho người dân. Đến nay, tổng diện tích bưởi trên địa bàn huyện đạt trên 590 ha, thu nhập bình quân 130 - 200 triệu/ha, mở hướng thoát nghèo, làm giàu cho hàng trăm hộ dân.
Gia đình anh Đặng Tiến Thông, dân tộc Dao, xã Tân Lập ngày càng khấm khá nhờ phát triển vườn bưởi rộng gần 1 ha, phát triển theo hướng hàng hóa, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn sinh thái.
Theo anh Thông, cách đây 5 năm, gia đình anh vẫn là một trong những hộ cận nghèo của xã. Bước ngoặt xảy đến khi anh được tạo điều kiện đi tham quan, học tập kinh nghiệm ở HTX bưởi Mường Động (Hòa Bình) và được xã hỗ trợ 50 triệu đồng vốn vay ưu đãi để cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế gia đình.
Nhờ tuân thủ quy trình sản xuất, vườn bưởi nhà anh Thông phát triển mạnh, cho thu hoạch chỉ sau 2 năm trồng. Kể từ năm 2018 đến nay, nhờ thị trường tiêu thụ thuận lợi, giá cả ổn định, gia đình anh duy trì mức doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.
Ông Vũ Văn Hoan, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thanh Sơn cho biết, với mục tiêu nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích, khuyến khích người dân làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, huyện đã chủ động xây dựng, triển khai các mô hình sản xuất sản phẩm nông nghiệp đặc sản, có giá trị kinh tế cao.
Đến nay, các sản phẩm đặc sản của địa phương như lúa Quạ đen, khoai tầng vàng, chuối phấn vàng... được duy trì, bảo tồn và phát triển theo chương trình OCOP, tạo được thương hiệu và vị trí nhất định trên thị trường.
Trong thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục nhân rộng diện tích canh tác lúa Quạ đen - một trong những giống lúa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số huyện Thanh Sơn, lên khoảng 40 - 50 ha ở các xã Yên Sơn, Thắng Sơn.
Ngoài ra, huyện tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng, giá trị các sản phẩm thế mạnh của địa phương như chè, khoai tầng vàng, chuối phấn vàng, bưởi. Đặc biệt, huyện đặt mục tiêu trồng mới trên 500 ha bưởi, nâng tổng số diện tích bưởi toàn huyện lên trên 1.000 ha.
Huyện Thanh Sơn cũng tiến hành rà soát, quy hoạch 2 vùng bưởi tập trung quy mô lớn (vùng 1 gồm 3 xã Thục Luyện, Cự Thắng, Tất Thắng; vùng 2 gồm các xã: Văn Miếu, Tân Lập, Tân Minh); duy trì ổn định diện tích chè, trồng thay thế các giống chè mới chất lượng cao… Từ đó, từng bước xây dựng thương hiệu các sản phẩm nông sản tiêu biểu của huyện.
Lệ Chi
Bài cuối: Phát huy nội lực để bứt phá