Thăm quan gian hàng bày bán các sản phẩm của HTX dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch bản Lác, thị trấn Mai Châu, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình, nhiều khách thăm quan cảm nhận được sự đam mê bảo tồn nghề truyền thống của giám đốc HTX, chị Lò Thị Dị, dân tộc Thái (sinh năm 1986). Để đáp ứng các tiêu chí sản phẩm đẹp, bắt mắt, lạ, vừa mang tính truyền thống, vừa hiện đại để thu hút sự quan tâm của du khách, chị Dị đã chọn các họa tiết gắn với thiên nhiên, gần gũi với cuộc sống của đồng bào dân tộc.
Khai thác lợi thế địa phương
Các họa tiết như: Voi, cá, chim, hoa lá, phong cảnh... được trang trí trên nền thổ cẩm truyền thống của người Thái, kết hợp với màu sắc sặc sỡ của nhuộm, vẽ sáp ong của người Mông đã tạo nên các sản phẩm mang tính thực tiễn và được sử dụng phổ biến cao như: Quần, áo cách tân, túi xách, ba lô, ví, khăn quàng cổ, khăn trải bàn... và nhận được sự đón nhận tích cực của du khách.
Chị Lò Thị Dị, Giám đốc HTX cho biết, để tạo ra các sản phẩm thổ cẩm dệt bằng tay cần nhiều công đoạn, từ nguyên liệu, kéo sợi, nhuộm vải, dệt vải, đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì, tỉ mỉ. |
Năm 2019, chị Dị thành lập HTX dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch bản Lác do chị làm Giám đốc. Chị bảo, để tạo ra các sản phẩm thổ cẩm dệt bằng tay cần nhiều công đoạn, từ nguyên liệu, kéo sợi, nhuộm vải, dệt vải, đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì, tỉ mỉ.
Chính vì tạo ra sản phẩm thủ công vất vả như vậy nên giá thành cao hơn so với sản phẩm được may công nghiệp từ 2 - 3 lần. Chị Dị cho biết, bản thân từng có 6 năm làm việc, tích lũy kinh nghiệm và rèn luyện tay nghề tại HTX dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu. Từ kinh nghiệm được học qua thực tiễn, chị Lò Thị Dị đã mạnh dạn xây dựng lối đi riêng cho mình bằng ý tưởng tạo ra các sản phẩm thổ cẩm thoát ra khỏi khuôn mẫu như quần, áo, khăn quàng cổ... mang tính truyền thống.
Nhờ biết khai thác lợi thế trong phát triển du lịch tại địa phương, cũng như phát huy tay nghề của phụ nữ địa phương trong dệt thổ cẩm, chị đã thiết kế và sản xuất những sản phẩm có tính ứng dụng cao, đồng thời chủ động liên kết với các chủ nhà sàn tại khu du lịch để trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm cho khách du lịch khi đến địa phương.
OCOP nâng thương hiệu, giá trị sản phẩm
Theo chị Dị, để gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, bảo tồn nghề truyền thống, HTX đã lựa chọn hướng đi là chỉ sản xuất thủ công để tạo ra các sản phẩm đúng bản sắc của đồng bào Thái, Mông. Tất cả các sản phẩm đều được tạo ra bằng chính sự khéo léo, đam mê của người con gái Thái, Mông. Đây cũng là cách để giúp chị em dân tộc tại địa phương giữ nghề và tạo nguồn thu nhập ổn định từ chính nghề truyền thống của dân tộc mình.
Chị Sàng Y Giai, một trong những thợ chuyên nhuộm thổ cẩm truyền thống ở xã Hang Kia, được chị Dị mời về làm tại HTX chia sẻ: “Nhuộm là một trong những khâu đòi hỏi kỹ thuật, công sức rất nhiều. Kỹ thuật nhuộm, cùng với vẽ sáp ong của người Mông tạo ra những màu vải sặc sỡ và không bao giờ bị phai màu. Theo thời gian, dù các sản phẩm có cũ đi, nhưng vẫn luôn giữ được mùi thơm tự nhiên, khi kết hợp với các họa tiết, hoa văn của người Thái, sẽ tạo ra các sản phẩm rất độc đáo, thể hiện nét đẹp vốn có của dân tộc”.
Được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Hòa Bình, các sản phẩm dệt của các dân tộc Thái, Mường góp phần nâng cao giá trị, tạo việc làm, thu nhập cho phụ nữ địa phương. |
Từ việc phát huy bản sắc độc đáo của địa phương thông qua các sản phẩm truyền thống, HTX đã tự tin tham gia xây dựng sản phẩm OCOP và đã được UBND tỉnh Hòa Bình công nhận sản phẩm OCOP 4 sao năm 2019.
Từ kết quả đạt được, HTX mong muốn tiếp tục phát triển thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ để đạt được hiệu quả kinh tế cao hơn, từ đó tạo việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống cho người lao động. Đồng thời, cũng là động lực để gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống độc đáo của người phụ nữ dân tộc.
Hiện các sản phẩm do HTX dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch bản Lác tạo ra được nhiều nhà hàng, khách sạn đặt hàng với số lượng lớn. Trong đó, có nhiều đơn hàng xuất ra nước ngoài với những bộ sản phẩm chăn, ga, gối, đệm, rèm có giá lên đến 20 - 30 triệu đồng.
Thành công từ sự kết hợp văn hóa truyền thống độc đáo của hai dân tộc đã góp phần mang lại doanh thu và sự phát triển cho HTX. Từ đây, việc tiêu thụ sản phẩm được thuận lợi hơn, HTX đã tạo việc làm cho 25 lao động, thu nhập bình quân từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng.
"Khi tham gia Chương trình OCOP, chúng tôi được hỗ trợ về xây dựng nhãn hiệu, quảng bá sản phẩm. Hơn một năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thị trường tiêu thụ gặp nhiều khó khăn, sản phẩm chủ yếu được bán cho khách hàng trong nước. Trong thời gian chờ thị trường ổn định trở lại, HTX tập trung nghiên cứu, thiết kế mẫu mã sản phẩm mới có tính ứng dụng cao nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường. Đồng thời, làm những sản phẩm từ bình dân đến cao cấp để phục vụ được tất cả các khách hàng", chị Dị chia sẻ thêm.
Phạm Duy
Bài cuối: Cây sả góp phần đổi thay cuộc sống