Xác định các sản phẩm OCOP có vai trò quan trọng, là “hạt nhân” thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn mạnh mẽ hơn, góp phần giúp đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) cải thiện đời sống, tỉnh Hà Giang đã tạo điều kiện cho các chủ thể đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhằm nâng cao chất lượng, hoàn thiện mẫu mã, đa dạng hóa sản phẩm, từng bước khẳng định thương hiệu.
"Đòn bẩy" phát triển bền vững
Hà Giang là tỉnh có nhiều tiểu vùng khí hậu, có điều kiện thuận lợi để phát triển các sản phẩm thế mạnh như: cam sành, chè shan tuyết, mật ong bạc hà, gạo đặc sản, dược liệu…
Sản phẩm OCOP có vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn. |
Trước đây, khi chưa có chương trình OCOP, những sản phẩm này chưa được các địa phương chú trọng phát triển, sản xuất nhỏ lẻ, chưa xây dựng được thương hiệu, nhãn mác và thị trường tiêu thụ.
Tuy nhiên, đến nay, trên địa bàn tỉnh Hà Giang đã xuất hiện nhiều mô hình phát triển sản phẩm OCOP. Điển hình như HTX sản xuất rau an toàn Học Lập, thị trấn Vị Xuyên, huyện Vị Xuyên. Được thành lập từ năm 2015, HTX hiện đã đầu tư hệ thống nhà lưới trên 4.000m2 với vòi tưới nhỏ giọt tự động, ứng dụng khoa học kỹ thuật để ươm, trồng các loại giống dưa, rau, quả chất lượng cao; doanh thu hằng năm đạt trên 1 tỷ đồng.
Anh Nông Văn Học, dân tộc Tày, Giám đốc HTX cho biết, HTX hiện có 2 sản phẩm đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh là dưa Kim Cô Nương và Bí đỏ. HTX không chỉ chuyên canh các loại rau chính vụ mà còn chú trọng triển khai trồng các loại hoa quả chất lượng cao như dưa lưới và các loại rau trái vụ như rau cải, cà chua, các loại rau trồng thủy canh như rau xà lách...
Hay như HTX Hải Khang, thị trấn Việt Quang là một trong những điển hình, đi đầu trong lĩnh vực phân phối các loại nông sản sạch theo mô hình khép kín, an toàn vệ sinh thực phẩm. HTX đã đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu cho riêng mình. Với quy mô trang trại khép kín áp dụng KHCN, từ chế biến thức ăn, các vật nuôi đều được chọn lọc kỹ từ con giống cho đến khâu giết mổ, chế biến thành phẩm…
Hiện, thực phẩm sạch của HTX đa dạng từ các loại rau, củ, quả; các loại thịt tươi sống từ gia súc, gia cầm, các mặt hàng thực phẩm chín và nhiều loại thực phẩm khác được các cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đã có mặt tại các siêu thị uy tín trong nước, đáp ứng yêu cầu khắt khe của người tiêu dùng. Hiện nay, HTX đã khẳng định được thương hiệu với các sản phẩm OCOP 3 sao như thịt trâu gác bếp, giò ngựa...
Ông Nguyễn Đức Vinh, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hà Giang khẳng định, chương trình OCOP đã mang lại tư duy mới cho các hộ gia đình nông thôn, đồng bào DTTS, tổ hợp tác, HTX, từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất quy mô, theo quy trình kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Do đó, chất lượng các sản phẩm ngày càng được nâng lên rõ rệt.
Chính quyền đã lựa chọn các sản phẩm có thế mạnh của địa phương, tập trung hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện các sản phẩm theo chuỗi giá trị, từ đó mới tổ chức thực hiện. Các sản phẩm có chứng nhận OCOP được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn, mức độ tiêu thụ cũng như doanh thu sản phẩm cũng ngày càng cao hơn.
Chuyển đổi số cho sản phẩm OCOP
Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hà Giang chia sẻ, trong khung chương trình và giải pháp thúc đẩy Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 của tỉnh đặt ra mục tiêu đẩy mạnh áp dụng chuyển đổi số trong lĩnh vực NN&PTNT.
Thúc đẩy chuyển đổi số cho sản phẩm OCOP giúp gia tăng lòng tin của khách hàng đối với chất lượng và uy tín của sản phẩm |
Theo đó, giai đoạn 2021-2025 tập trung xây dựng hồ sơ và quản lý dữ liệu sản phẩm OCOP, số hóa quá trình chấm điểm, phân hạng sản phẩm, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị OCOP gắn với giám sát, chứng thực của công tác quản lý nhà nước, thúc đẩy hệ thống thương mại điện tử OCOP, hình thành các sàn thương mại điện tử quy mô lớn, các kênh bán hàng trực tuyến, bán hàng trực tiếp, đặc biệt là với các sản phẩm thủ công, sản phẩm đặc sản của địa phương.
Cùng với đó, nâng cao năng lực hệ thống hỗ trợ triển khai Chương trình OCOP thông qua việc xây dựng các trung tâm khởi nghiệp và phát triển sản phẩm OCOP gắn với chương trình khởi nghiệp, quảng bá, giới thiệu và thương mại sản phẩm OCOP ở các vùng, miền trên cả nước.
Đồng thời, xây dựng tiêu chí, tổ chức nâng cao năng lực và quản lý mạng lưới tư vấn nhằm xây dựng mạng lưới tư vấn Chương trình OCOP chuyên nghiệp, có kinh nghiệm, năng lực toàn diện, đoàn kết và thống nhất trong hỗ trợ triển khai chương trình trên cả nước. Nâng cao năng lực hệ thống các cơ sở đào tạo nghề cho lao động gắn với ngành nghề OCOP, bổ sung các quy định về đào tạo nghề phù hợp với phát triển sản phẩm OCOP.
HTX nông nghiệp Tả Lủng, huyện Mèo Vạc là một trong những điển hình thành công trong áp dụng chuyển đổi số cho các sản phẩm OCOP. Ông Hoàng Lão San, Giám đốc HTX cho biết: “Trong quá trình sản xuất và kinh doanh, HTX nhận thấy lợi ích và sự cần thiết của hệ thống mã vạch truy xuất nguồn gốc là rất quan trọng. Do đó, HTX đã chủ động nghiên cứu, nhờ hướng dẫn của Trung tâm Mã số Mã vạch quốc gia để lập hồ sơ đăng ký mã số mã vạch và được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng chứng nhận. Từ khi có mã số mã vạch, khách hàng tin tưởng hơn vào sản phẩm. Đặc biệt, sản phẩm OCOP của HTX là rượu ngô men lá Chí Sán đã thuận lợi hơn khi đưa vào bán tại các hệ thống siêu thị”.
Ông Triệu Trung Hiệp, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh nhận định, việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng tiến bộ KHCN góp phần phát triển và nâng cao giá trị sản phẩm trong chương trình OCOP. Đặc biệt, đảm bảo thực hiện chính sách dân tộc nhằm nâng cao dân trí, giữ gìn văn hóa truyền thống tốt đẹp, cùng tiến bộ, hướng đến mục tiêu xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc để quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Có thể nói, Chương trình OCOP đã được các cấp chính quyền triển khai sâu rộng và nhận được sự tham gia, hưởng ứng nhiệt tình của các chủ thể và người dân. Thông qua chương trình, hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất được quan tâm đầu tư. Việc ứng dụng KHCN vào sản xuất ngày càng rộng rãi, trình độ năng lực, tay nghề của nông dân được nâng cao.
Đặc biệt là tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS, các HTX đã tạo ra các sản phẩm hàng hóa đa dạng và chất lượng, góp phần nâng cao giá trị kinh tế và thu nhập cho người dân. Đáng chú ý, năm 2020, 2 sản phẩm của tỉnh đã được công nhận sản phẩm đạt OCOP 5 sao: sản phẩm Trà xanh hộp 100gr và sản phẩm hồng trà 100gr đều thuộc HTX chế biến chè Phìn Hồ, huyện Hoàng Su Phì.
Đoàn Huyền
Bài 3: Xóa nghèo từ cây dược liệu