Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở Đồng Hỷ đang có những hướng đi tích cực với những cây trồng phù hợp, thiết thực giúp nông dân, đặc biệt là nông dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi tập quán sản xuất, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần.
Những cây trồng "đuổi nghèo"
Từ năm 2012 đến nay, đồng bào dân tộc Mông xóm Trung Sơn, xã Quang Sơn đã mạnh dạn chuyển đổi từ cây ngô trên đất núi sang trồng na với khát vọng xóa được đói, giảm được nghèo.
Đặc biệt, vào năm 2016, đồng bào dân tộc Mông ở Trung Sơn được hỗ trợ trồng 3ha cây na dai. Các khóa tập huấn, chuyển giao khoa học - kỹ thuật đã tạo điều kiện cho đồng bào nâng cao hơn về nhận thức, tư duy đổi mới dám nghĩ dám làm trong việc phát triển kinh tế, giảm nghèo.
Cây na đang cho hiệu quả kinh tế cao, góp phần xóa đói giảm nghèo cho người dân tộc thiểu số huyện Đồng Hỷ. |
Anh Dương Văn Sình, dân tộc Mông, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số xóm Trung Sơn, xã Quang Sơn, cho biết từ năm 2016, nhận thấy cây na phát triển trên đất núi cho quả to, ngọt các hộ dân rất phấn khởi. Với sự đồng hành của địa phương, nhiều gia đình trên địa bàn xóm đã tiết kiệm tiền mua giống na về trồng, đồng thời tiếp nhận sự hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật theo đề án hỗ trợ của huyện.
Đến nay, diện tích na xóm Trung Sơn đã nhân rộng lên hơn 15ha, trong đó trên 10ha đã cho thu hoạch. Nhiều gia đình có diện tích trồng na từ 2.000 - 5.000m2. Quả na ở Trung Sơn đã dần tạo được uy tín, thu hút thương lái đến tận nơi để thu mua nên ít phải đem đi chợ, giá bán loại 1 đạt 28 - 30 nghìn đồng/kg, loại 2 đạt 22 - 25 nghìn đồng/kg.
“Nhà tôi hiện có diện tích na trên 2.000m2, bình quân mỗi vụ cho 3 - 5 tấn quả, thu về trên 70 triệu đồng/năm. Với giá trị vượt trội, cây na giờ thay thế hoàn toàn những diện tích lúa, ngô 1 vụ năng suất thấp, trở thành cây xóa đói, giảm nghèo, làm giàu cho người dân địa phương”, anh Sình nói.
Từ chính sách hỗ trợ của Trung ương và địa phương, cộng với sự nỗ lực vượt khó, vươn lên của đồng bào, đến nay xóm Trung Sơn chỉ còn 4 hộ nghèo trên tổng số 110 hộ. Đây cũng là xóm đặc biệt khó khăn thực hiện hiệu quả Đề án 2037 (Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng đặc biệt khó khăn có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020) giúp kéo tỷ lệ giảm nghèo xuống thấp.
Tương tự, Văn Lăng là xã vùng cao, thu nhập của người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp. Thời gian qua, xã đã tranh thủ, vận dụng hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ, xây dựng mô hình sản xuất chè theo hướng VietGAP, hữu cơ góp phần nâng cao đời sống cho nhân dân.
Gia đình anh Hoàng Văn Nhu, xóm Tân Thành có hơn 8 sào chè trồng và chăm sóc theo hướng VietGAP. Trước đây gia đình anh chủ yếu trồng chè trung du, chè đồi và không tưới được nên sâu bệnh nhiều. Sau khi chuyển sang làm chè VietGAP, giá trị sản phẩm chè đã được nâng cao. Bên cạnh đó, khi làm chè VietGAP, gia đình anh còn được nhà nước hỗ trợ 70% nguyên vật liệu, ống tưới, máy sao chè, máy phát cỏ…
Nâng cao hiệu quả chuyển đổi
Anh Nhu chia sẻ: "Khi sản xuất chè theo hướng VietGAP, giá sản phẩm được đảm bảo và liên tục cải thiện, hiện đạt 120 - 150 nghìn đồng/kg, cao hơn rất nhiều với thời điểm trước đây chỉ vào khoảng 70 - 80 nghìn đồng/kg".
Huyện đang thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ về kỹ thuật để giúp người dân thay đổi tư duy, nâng cao hiệu quả sản xuất. |
Theo thống kê, đến nay trên địa bàn Văn Lăng có trên 275ha chè. Để giúp người dân dần thay đổi tư duy, nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm cây chè, xã đã tích cực phối hợp với tỉnh, huyện tổ chức nhiều lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc chè; tư vấn hỗ trợ đưa các giống chè lai như LDP1, TRI77, Kim Tuyên vào trồng thay thế những diện tích chè trung du già cỗi, năng suất thấp.
Xã cũng hướng dẫn người dân cải tạo đất như sử dụng các loại phân hữu cơ có nguồn gốc sinh học, giúp đất tăng độ phì nhiêu, tơi xốp, giữ ẩm tốt hơn. Môi trường sản xuất và môi trường sống được cải thiện, cây trồng sinh trưởng và phát triển một cách bền vững.
Theo Phòng NN&PTNT huyện Đồng Hỷ, trong những năm qua, để thực hiện có hiệu quả chuyển dịch cơ cấu cây trồng nhằm đem lại hiệu quả kinh tế trên từng đơn vị diện tích, huyện đã tích cực tuyên truyền, khuyến khích người dân chuyển đổi đất trồng các loại cây hiệu quả kinh tế thấp sang các loại cây trồng mới cho năng suất, chất lượng cao.
Các diện tích sản xuất 1 vụ lúa, 1 vụ ngô kém hiệu quả được huyện hỗ trợ, khuyến khích chuyển sang trồng các loại cây màu, cây hàng năm, lâu năm. Chỉ tính riêng trong năm 2020, huyện đã tiến hành chuyển đổi gần 150ha đất 1 lúa kém hiệu quả sang trồng cây hàng năm và cây lâu năm.
Bà Nguyễn Thị Lệ, Phó Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Đồng Hỷ cho biết: “Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất hay cơ cấu giống cây trồng đều phải có kế hoạch, phù hợp với quy hoạch của từng địa phương. Các phòng chuyên môn của huyện sẽ hỗ trợ người dân về chuyển giao khoa học, kỹ thuật và tiếp cận nguồn vốn vay, tránh tình trạng người dân chuyển đổi ồ ạt, dẫn đến việc khó tiêu thụ nông sản”.
Nhờ tích cực chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng nên giá trị và hiệu quả canh tác trên đơn vị diện tích đất được nâng lên rõ rệt. Hiện nay, giá trị sản phẩm thu hoạch trên 1ha đất trồng trọt của huyện Đồng Hỷ đã đạt trên 110 triệu đồng, tăng 15 triệu đồng so với năm 2018.
Để thực hiện có hiệu quả việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục khai thác tốt tiềm năng, lợi thế để phát triển cơ cấu, bố trí cây trồng một cách hợp lý. Đồng thời, duy trì, nhân rộng các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng có hiệu quả, tăng cường công tác chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP trong sản xuất nông nghiệp.
Nhật Minh
Bài cuối: Nâng cao vai trò kinh tế hợp tác, HTX