Nhờ tham gia HTX trong trồng và phát triển cây sơn tra, các hộ nghèo vùng DTTS tại Sơn La đã ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh. Các HTX đã tạo ra một số thay đổi đáng kể trong quá trình sản xuất, mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu sản xuất, cây trồng, hướng dẫn các hộ ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất sơn tra làm tăng giá trị sản lượng, đồng thời tạo ra nhiều việc làm mới cho thành viên, người lao động.
HTX tiên phong trong phát triển kinh tế hộ
Thuận Châu là huyện vùng cao, có 6 dân tộc cùng sinh sống gồm: Thái, Mông, Kinh, Khơ Mú, Kháng, La Ha. Tỷ lệ hộ nghèo cao, việc thực hiện có hiệu quả chính sách giảm nghèo đã góp phần quan trọng ổn định, cải thiện, nâng cao mọi mặt đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số.
Tham gia HTX đã giúp nhiều thành viên là đồng bào DTTS vươn lên làm giàu. |
Những năm gần đây Thuận Châu đang đẩy mạnh phát triển cây sơn tra theo hướng hàng hóa nhằm giúp người dân nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững. Có được điều đó là sự đóng góp không nhỏ của mô hình HTX.
Là người dân tộc Mông, với khát vọng vươn lên làm giàu, tháng 4/2017, anh Thào A Hồng cùng 10 thành viên là người dân tộc trong bản thành lập HTX bản Nặm Búa, xã Long Hẹ, huyện Thuận Châu. Với diện tích 177ha, trong đó đã có 79ha cho thu hoạch.
Hiện HTX thu lợi nhuận gần 1 tỷ đồng/năm, thu nhập bình quân mỗi thành viên từ 7 - 8 triệu đồng/tháng, tạo việc làm cho 20-25 lao động địa phương.
Tuy là HTX đầu tiên được thành lập ở xã vùng cao nhưng mô hình trồng cây sơn tra ở HTX bản Nặm Búa bước đầu có hiệu quả. Mở ra hướng phát triển kinh tế mới từ việc trồng, chăm sóc theo quy trình, sơ chế bảo quản, đến việc liên kết tiêu thụ sản phẩm cho bà con nơi đây.
Theo anh Thào A Hồng, để có thành quả đó, bản thân anh và các thành viên trong HTX luôn phải tích cực học hỏi, trau dồi kiến thức, năng động tìm tòi mô hình, cách thức để phát triển sản xuất kinh doanh, xóa đói giảm nghèo cho bản thân và gia đình từ đó vươn lên làm giàu, ổn định cuộc sống.
Theo ông Quàng Văn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu, khi tham gia HTX, thành viên được hỗ trợ và tạo điều kiện vay vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới phục vụ phát triển sản xuất. Thông qua các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất giúp các hộ nghèo, cận nghèo là thành viên HTX người DTTS nâng cao năng lực sản xuất.
Đặc biệt, việc tham gia HTX góp phần tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức, thay đổi tập quán, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong hỗ trợ người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phát triển kinh tế gia đình, góp phần nâng cao thu nhập, từng bước xóa nghèo bền vững.
Nâng cao thương hiệu “sơn tra Sơn La”
Tỉnh Sơn La hiện có gần 9.000ha cây sơn tra, tập trung chủ yếu tại 3 huyện: Bắc Yên, Mường La, Thuận Châu. Tại nhiều địa phương, cây sơn tra được xác định là cây trồng chủ lực xóa đói nghèo cho các bản vùng cao.
Sản phẩm táo sơn tra Sơn La đang được ưa chuộng tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. |
Việc xây dựng thành công nhãn hiệu chứng nhận “táo sơn tra Sơn La” vào tháng 9/2019 là cơ sở để mở rộng thị trường, tạo điều kiện cho các HTX, hộ gia đình phát triển sản xuất, chế biến, kinh doanh sơn tra, nâng cao đời sống của nông dân trồng sơn tra, đặc biệt là bà con dân tộc Mông trên địa bàn tỉnh.
Tại HTX Nông nghiệp dịch vụ tổng hợp sơn tra Bắc Yên, thị trấn Bắc Yên, huyện Bắc Yên hoạt động chính trong lĩnh vực nông nghiệp, chủ yếu sản xuất cây giống và tiêu thụ các sản phẩm quả trên địa bàn huyện.
Hiện nay, HTX đang quản lý khai thác 73 cây sơn tra trội tại các xã Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng và Hang Chú để cung cấp mắt ghép sản xuất cây giống.
Để giữ vững và phát triển thương hiệu “táo sơn tra Sơn La”, HTX thực hiện ghép giống cây sơn tra trội, trung bình mỗi năm HTX sản xuất 55 vạn cây giống cung cấp trên địa bàn huyện Bắc Yên.
Theo ông Nguyễn Đình Thạch, Giám đốc HTX, đây là khâu quan trọng, giúp các cơ quan chức năng kiểm soát được chất lượng cây giống. Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục mở rộng quy mô vườn ươm sản xuất cây giống lưu vườn, kết hợp với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh để tiêu thụ sản phẩm cho bà con dân tộc nơi đây, với sản lượng khoảng 300-400 tấn quả sơn tra/năm.
Ông Lê Văn Kỳ, Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên cho biết, Bắc Yên là một trong 3 huyện có diện tích cây sơn tra lớn nhất tỉnh, hiện toàn huyện có trên 2.500 ha sơn tra tự nhiên và sơn tra trồng mới. Hiện nay huyện có HTX Sơn tra Nậm Lộng, xã Hang Chú và HTX Nông nghiệp dịch vụ tổng hợp Sơn tra Bắc Yên được Sở Khoa học và Công nghệ Sơn La trao quyền sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận táo sơn tra Sơn La.
Đây là điều kiện thuận lợi để huyện tiếp tục tuyên truyền, vận động bà con trồng rừng thay thế bằng cây sơn tra, khuyến khích người dân sử dụng các cây trội để ghép cải tạo và trồng sơn tra giống ghép để cho ra sản phẩm quả đồng nhất về chất lượng và tổ chức quản lý giống theo chuỗi.
Qua thực tế, cây sơn tra đã dần khẳng định giá trị kinh tế, góp phần mang lại nguồn thu ổn định cho người dân tộc DTTS tỉnh Sơn La. Với việc thành lập các HTX để phát triển bền vững cây sơn tra, tỉnh Sơn La đang tập trung triển khai những giải pháp mang tính lâu dài, trọng tâm là hoàn thiện quy hoạch các vùng chuyên canh, đẩy mạnh hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật cho người trồng sơn tra, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ gắn với việc tạo điều kiện thuận lợi để các HTX xây dựng dây chuyền bảo quản, chế biến sơn tra ngay tại địa phương.
Minh Thành
Bài cuối: Ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất