Hiện nay, dân tộc Mông ở Lào Cai có 4 ngành chính: Mông Lềnh là ngành có dân số đông nhất, chiếm 70% số người Mông toàn tỉnh ngoài ra còn Mông Đen, Mông Xanh, Mông Trắng. Đặc biệt, người Mông theo đạo Công giáo ở Lào Cai luôn luôn kề vai sát cánh cùng các dân tộc khác xây dựng quê hương giàu đẹp và bảo vệ vững chắc vùng “phên giậu” của Tổ quốc.
Người Mông ở Lào Cai vừa làm khâu dệt truyền thống, vừa trình diễn cho du khách đến tham quan hoặc mua sản phẩm |
Dệt thổ cẩm người Mông, phục vụ du lịch
Bà Vù Thị Dở ở thôn Na Áng, xã Na Hối, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai là người biết nhiều công đoạn làm ra trang phục của dân tộc Mông. Bà được Hợp tác xã (HTX) Du lịch Bắc Hà mời tham gia làm sản phẩm thổ cẩm để bán cho du khách.
Vào ngày cuối tuần, bà Dở lại đến HTX để vừa làm khâu dệt truyền thống, vừa trình diễn cho du khách đến tham quan hoặc mua sản phẩm. Hằng ngày, bà dệt tại nhà rồi mang vải ra thêu hoa văn để cung cấp cho HTX. Qua đó vừa có thêm thu nhập, vừa gìn giữ được nghề truyền thống của dân tộc.
"Tôi muốn các con cháu, lớp trẻ biết giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc, nhất là làm thổ cẩm. Hiện nay du lịch phát triển, nhiều du khách đến tham quan, trải nghiệm và hay mua đồ thổ cẩm của người Mông về làm kỷ niệm nên đây cũng là một cơ hội để bà con kiếm được việc làm và thu nhập trang trải cuộc sống, giảm thiểu tình trạng bỏ đi làm thuê ở nơi khác", bà Vù Thị Dở chia sẻ.
Ông Mai Văn Cương, Giám đốc HTX Du lịch Bắc Hà cho biết thêm: "HTX cũng tạo điều kiện cho đồng bào người Mông theo đạo Công giáo khôi phục nghề truyền thống thêu thùa, dệt vải. Như bà Vù Thị Dở là một trong những thành viên gắn bó với HTX từ rất lâu".
Cũng theo ông Cương, vải vóc và trang phục của người Mông được làm công nghiệp sẵn trên thị trường khá nhiều với đủ mẫu mã, kích cỡ nên ít người làm theo nghề truyền thống. Chính quyền địa phương và các đoàn thể đang nỗ lực phối hợp với ngành chức năng tuyên truyền, vận động bà con giữ nghề truyền thống, từng bước khôi phục, trao truyền và phát huy giá trị, trở thành làng nghề, tạo sản phẩm du lịch để phát triển kinh tế gia đình và địa phương.
Thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX ở bản người Mông
Chị Giuse Vàng A Lý, thành viên HTX hoa Địa lan Tả Phìn, xã Tà Phìn, thị xã Sapa, là thành viên sáng lập của HTX chia sẻ, HTX hoa Địa lan Tả Phìn là một mô hình kinh tế tập thể mới được thành lập dựa trên nhu cầu quy hoạch những hộ trồng hoa nhỏ lẻ thành quy mô lớn, tiện cho hoạt động du lịch tại Sapa.
HTX hoa Địa Lan Tả Phìn đã mạnh dạn vận động thành viên, nông dân chuyển đổi toàn bộ diện tích hoa rời rạc sang chuyên canh trồng hoa lan chất lượng cao. |
Đó là hướng đi có lợi cho việc phát triển kinh tế xã hội tại xã nghèo Tả Phìn. Không chỉ giới thiệu đến du khách biết đến với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ mà nơi đây còn hấp dẫn du khách bởi bản sắc văn hoá truyền thống độc đáo của đồng bào các dân tộc địa phương.
Gia đình có hơn 1 ha hoa địa lan, năm 2014 chị cùng một số chị em thành lập HTX hoa Địa lan Tả Phìn. Với quy trình chăm sóc kéo dài 3 - 5 năm, giá bán một chậu hoa lan loại nhỏ là 2 - 3 triệu đồng/chậu, loại trung bình 10 - 20 triệu đồng/chậu. Những chậu lớn, nhiều hoa, giá có thể lên tới hàng trăm triệu đồng
"Nhờ tham gia HTX, gia đình tôi được hướng dẫn chăm sóc kỹ thuật cao, được hỗ trợ đầu ra cho cây địa lan mà cuộc sống đã tốt hơn trước đây rất nhiều". Chị Vàng A Lý cho biết.
Hiên nay, HTX hoa Địa lan Tả Phìn đã mạnh dạn vận động thành viên, nông dân chuyển đổi toàn bộ diện tích hoa rời rạc sang chuyên canh trồng hoa lan chất lượng cao. HTX thường nói với bà con người Mông rằng, đất không phụ công người. Mồ hôi, công sức của bà con đã tạo nên vườn hoa chất lượng cao nơi Tây Bắc này là minh chứng rõ nhất cho nhận định đó.
Chia sẻ với VnBusiness, bà Lại Thị Nga Giám đốc HTX cho biết, cây hoa Địa lan Sa Pa ban đầu là cây tự nhiên mọc ở mỏm đá trong rừng được bà con mang về chơi vào dịp tết, sau này dần được yêu thích và trở thành hàng hóa có giá trị kinh tế cao.
Với đội ngũ kỹ thuật có tay nghề, theo dõi các quá trình sinh trưởng và phát triển của hoa để có những bông hoa đẹp phục vụ khách du lịch. Khi chăm sóc cần phân biệt cây có kích cỡ khác nhau, cần trồng riêng từng loại. Cây to, cây nhỡ, cây nhỏ, mỗi loại một khu vực để tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch.
Hiện nay, HTX địa lan Tả Phìn không chỉ tạo ra một sản phẩm đặc trưng của nền nông nghiệp sinh thái mà còn đang hướng đến một sản phẩm đặc trưng cho du lịch cho tỉnh. Đến với Tả Phìn hòa mình vào khu quy hoạch hoa địa lan của HTX, khách du lịch sẽ được chiêm ngưỡng loài nổi bật nhất với vẻ đẹp lịch lãm, kiêu sa cùng với màu sắc phong phú đa dạng và hương thơm quyến rũ, dễ gần.
Người Mông theo Công giáo ở Lào Cai đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong cộng đồng người Mông ở đây. Từ chỗ còn nhiều khó khăn trong cuộc sống, nhờ biết vươn lên trong cuộc sống, dựa vào những giá trị truyền thống, họ đã có cuộc sống ngày càng phát triển. Rõ ràng, từ khi đạo Công giáo du nhập vào cộng đồng người Mông ở Sa Pa (Lào Cai) đến nay đã gần một thế kỷ, tôn giáo này đã khẳng định sức sống riêng của nó.
Đối với một bộ phận người Mông theo đạo Công giáo đã làm thay đổi đời sống tâm linh của họ, Công giáo thực sự đã có tác động đến đến mọi mặt của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của người Mông nơi đây.
Kim Yến