Huyện Cát Tiên thuộc vùng xa của tỉnh Lâm Đồng và người dân từng phải sống trong khó khăn do các mô hình nông nghiệp không đạt lợi nhuận cao. Chỉ đến những năm gần đây, khi hình thức liên kết sản xuất theo mô hình tổ hợp tác, HTX phát triển thì kinh tế nhiều gia đình mới khởi sắc.
Xây dựng thương hiệu "hạt ngọc" Cát Tiên
Nhận thấy nếu sản xuất một mình thì khó có thể mang lại lợi nhuận, HTX nông nghiệp Trung Thành đã liên kết với 17 hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở bản Brum (xã Gia Viễn) cùng nhau trồng lúa chất lượng cao.
Khởi đầu từ diện tích 4,6ha, HTX thực hiện sản xuất 3 vụ/năm. Đặc biệt, các thành viên đã áp dụng quy trình sản xuất lúa an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP để nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Nhờ tuân thủ quy trình sản xuất, năng suất lúa bình quân 60,9 tạ/ha. Ngoài sản xuất lúa thương phẩm, HTX còn sản xuất lúa giống và liên kết tiêu thụ cho các công ty. Sản phẩm được đóng bao bì mang nhãn hiệu “Lúa gạo Cát Tiên”, giúp tăng giá trị từ 10-20%.
“Lúa gạo Cát Tiên” được nhiều khách hàng đón nhận. |
Từ hiệu quả của HTX Trung Thành, huyện đã nhân rộng mô hình trồng lúa chất lượng cao. Hiện nay, toàn huyện có 7 HTX nông nghiệp và 22 tổ hợp tác sản xuất lúa gạo. Cùng đó, hình thành 15 chuỗi liên kết, trong đó 10 chuỗi liên kết sản xuất lúa giống, lúa chất lượng cao. 5 HTX được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Lúa gạo Cát Tiên” là HTX nông nghiệp Cát Thịnh, HTX nông nghiệp Trung Thành, HTX nông nghiệp Tân Hưng Phát, HTX Phước Cát, HTX nông nghiệp Cát Tiên.
Theo đánh giá của UBND huyện Cát Tiên, các mô hình sản xuất của tổ hợp tác, HTX lúa gạo đã tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc thiểu số ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững với tỷ lệ trung bình 7,2%/năm. Đến, cuối năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số chỉ còn là 1,52%.
Phát triển nghề truyền thống
Không chỉ thành công với các mô hình sản xuất lúa hàng hóa, huyện còn thành lập mô hình HTX mang bản sắc văn hóa và giá trị kinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số ở Cát Tiên.
Tiêu biểu là cư dân ở Buôn Go (thị trấn Cát Tiên) liên kết với HTX dệt may thổ cẩm Cát Tiên (xã Phù Mỹ) sản xuất sản phẩm vải dệt truyền thống của người Châu Mạ để phục vụ cho thị trường TP Hồ Chí Minh.
Với đặc thù 99% thành viên tham gia là nữ, HTX thổ cẩm Cát Tiên liên kết với Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện triển khai nhiều hoạt động hiệu quả hỗ trợ phụ nữ học nghề, tạo việc làm, đảm bảo yêu cầu tăng tỷ lệ lao động nữ qua đào tạo nghề nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của lao động nữ.
Trong chương trình phối hợp này, HTX Thổ cẩm Cát Tiên đã tổ chức dạy nghề may, dệt tay, làm thú nhồi bông và các sản phẩm thủ công cho phụ nữ địa phương.
Người Châu Mạ ở Cát Tiên bảo tồn và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống. |
Sau học nghề, các học viên được HTX cung cấp nguyên liệu và bao tiêu sản phẩm đầu ra. Nhờ cách thức dạy nghề, tạo việc làm tại chỗ, trong thời gian qua, HTX Thổ cẩm Cát Tiên đã giúp cho 30 chị em có việc làm với mức thu nhập bình quân từ 2,5 - 4 triệu đồng/người/tháng. Qua đó, đã đào tạo hàng trăm học viên có thể tự tổ chức sản xuất với nghề dệt thổ cẩm.
Từ khi thành lập đến nay, HTX thổ cẩm Cát Tiên đã tạo việc làm, tăng thu nhập cho phần lớn phụ nữ Châu Mạ ở Buôn Go và phụ nữ xã Phù Mỹ.
Thấy hiệu quả của HTX thổ cẩm Cát Tiên, gần đây, Chi hội Phụ nữ Bù Gia Rá (xã Đồng Nai Thượng) đã thành lập Tổ hợp tác dệt thổ cẩm Đồng Nai Thượng, thu hút 20 lao động nữ đều là phụ nữ dân tộc Châu Mạ tranh thủ hoạt động lúc nông nhàn để tăng thêm thu nhập...
Nỗ lực của các mô hình liên kết cùng nhau sản xuất thổ cẩm truyền thống của người Châu Mạ không những giúp nghề dệt được bảo tồn, phát huy mà còn giúp đời sống của chị em phụ nữ dân tộc thiểu số ở các buôn, làng ngày càng cải thiện nhờ tăng nguồn thu nhập.
Từ khi chú trọng phát triển mô hình tổ hợp tác, HTX, đồng bào dân tộc thiểu số chủ động hơn với những sản phẩm do mình làm ra và vì thế hiệu quả kinh tế xã hội từ sản xuất nông nghiệp cũng cao hơn. Điều quan trọng nhất là sản phẩm của bà con nông dân có đầu ra ổn định.
Thông qua việc triển khai các mô hình nói trên đã giúp rất nhiều bà con dân tộc thiểu số trong việc định hướng cách làm ăn, dần dần có nhận thức đúng và tự lựa chọn cho mình cách làm ăn để phát triển kinh tế gia đình cũng như góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Từ những thành công của mô hình kinh tế hợp tác, huyện Cát Tiên sẽ tiếp tục thực hiện quy hoạch các vùng sản xuất với cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện, nhu cầu của các tổ hợp tác, HTX để cho hiệu quả kinh tế cao, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất.
Đây cũng là động lực để huyện phấn đấu giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm bình quân hàng năm từ 3 - 4%. Đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người đạt từ 50 triệu đồng trở lên.
Như Yến
Bài cuối: Đồng hành cùng kinh tế hợp tác