Theo thống kê, trung bình mỗi năm, toàn huyện Bắc Hà có từ 30 - 40 hộ gia đình tự nguyện viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo, và các hộ có tinh thần chủ động như vậy thường rất ít rơi vào tình trạng tái nghèo.
Như một lời cam kết
Lãnh đạo Phòng LĐ-TB&XH huyện Bắc Hà cho biết, người vùng cao vốn rất trọng chữ tín, viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo như một lời cam kết, khẳng định quyết tâm của bản thân và mang đậm tinh thần “lá lành đùm lá rách”. Những hành động tốt đẹp này cần phải được động viên kịp thời, quan tâm thiết thực để các hộ duy trì thoát nghèo bền vững, lan tỏa mạnh mẽ hơn trong cộng đồng dân tộc thiểu số.
Bắc Hà phấn đấu đến năm 2025 sẽ thoát ra khỏi danh sách huyện nghèo của cả nước (Ảnh minh họa: Int) |
Tại thôn Là Dì Thàng, chị Sùng Thị Sa, xã Tả Van Chư mạnh dạn viết đơn xin thoát nghèo. Ban đầu, hành động của chị bị chồng và hàng xóm ngăn cản. Nhưng chị Sa lý giải, gia đình mình chưa phải khó khăn nhất và việc chủ động viết đơn cũng là động lực để chiến thắng đói nghèo: "Gia đình cũng có của ăn của để, dù không nhiều nhưng đã đủ ăn, đủ mặc. Tôi xin nhường lại chính sách hỗ trợ cho những hộ có hoàn cảnh khó khăn hơn mình".
Gia đình anh Sùng Seo Quỷ, cũng ở thôn Là Dì Thàng, xã Tả Van Chư, là một trong những hộ xung phong xin ra khỏi hộ nghèo năm 2022 của địa phương. Đây là kết quả của tinh thần không chấp nhận nghèo khó, khẳng định bằng quá trình nỗ lực tìm tòi, học hỏi để tự tay gây dựng nên 2ha cây dược liệu và cây ăn quả ôn đới của vợ chồng anh Quỷ.
Để trồng cây dược liệu cát cánh, gia đình anh Quỷ đã phải vay mượn anh em, bạn bè tiền mua giống và bạt để quây, che vườn. Thời gian đầu gặp khá nhiều khó khăn, nhưng giờ thì đỡ hơn, gia đình bắt đầu có của ăn của để.
Phó Chủ tịch UBND xã Tả Van Chư Giàng Seo Sáng cho biết, vẫn trên nền tảng kinh tế nông nghiệp, nhưng những nhân tố viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo đều là những người dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi và có quyết tâm lớn để tìm mọi cách thoát ra khỏi vòng xoáy của nghèo đói: "Những hộ xin thoát nghèo bản thân họ cũng gương mẫu để các hộ gia đình khác noi theo, từ đó phấn đấu để gia đình có cuộc sống khá giả".
"Số hộ xin thoát ra khỏi hộ nghèo góp phần vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội, gắn với mục tiêu đến năm 2025, huyện Bắc Hà sẽ ra khỏi huyện nghèo. Có thể khẳng định, đây là một tín hiệu rất tốt", Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Bắc Hà Lê Văn Khiêm đánh giá.
Chú trọng công tác giảm nghèo
Trong những năm qua, nhờ đẩy mạnh công tác giảm nghèo, đời sống vật chất và tinh thần của người dân Bắc Hà không ngừng được nâng cao, là cơ sở để Bắc Hà phấn đấu đến năm 2025 sẽ thoát ra khỏi danh sách huyện nghèo của cả nước.
Các mô hình kinh tế hợp tác, nòng cốt là HTX và tổ hợp tác có cơ hội thuận lợi để phát huy giá trị nông đặc sản địa phương (Ảnh: TL) |
Theo đó, từ việc lồng ghép hợp lý các nguồn lực hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh, huyện Bắc Hà tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và các gia đình chính sách dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển kinh tế. Huyện đặt mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2022, toàn huyện giảm 1.053 hộ nghèo, tương đương tỷ lệ giảm nghèo 8,97%; đồng thời đưa tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn còn 49%.
"Giai đoạn 2021 - 2025 huyện Bắc Hà sẽ có 3 chương trình lớn của Trung ương tiếp tục hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội. Chúng tôi đang rà soát tổng thể tất cả nguồn vốn để triển khai để hỗ trợ với phương án Nhà nước hỗ trợ và nhân dân cũng có đối ứng", bà Chu Thị Dương, Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Hà thông tin.
Điển hình như ở xã Bản Liền. Với mục tiêu về đích nông thôn mới trong năm 2022, xã Bản Liền phấn đấu giảm 283 hộ nghèo. “Áp lực sẽ rất lớn, nhưng chúng tôi xác định không chạy theo số lượng mà phải giảm nghèo bền vững. Chính quyền xã sẽ tiếp nhận và sử dụng hiệu quả các chính sách, nguồn lực của Nhà nước, các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo…”, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Liền Vàng A Sự chia sẻ
Hay như ở xã Nậm Đét với việc góp phần thay đổi tư duy sản xuất sang phát triển bền vững, “xanh hóa” của người dân tư mô hình HTX Quế hữu cơ Nậm Đét.
Theo đó, xã Nậm Đét có hơn 1.300 ha quế, với hơn 400 hộ dân tham gia trồng loại cây này. Để bảo đảm duy trì ổn định diện tích quế khai thác, xã cũng đã quy hoạch trên 300 ha đất trồng quế, phấn đấu mỗi năm mở rộng thêm từ 50 - 60 ha. Địa phương xác định đẩy mạnh phát triển cây quế là cây kinh tế mũi nhọn ở vùng núi cao này, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và xóa đói giảm nghèo bền vững.
Để làm được điều đó, xã Nậm Đét đã tập hợp những tổ nhóm cùng sở thích trồng quế trên địa bàn xã, thành lập HTX Quế hữu cơ Nậm Đét chuyên cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, tạo việc làm cho người dân; đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm từ cây quế, nâng cao thu nhập cho người dân.
Ngay sau khi thành lập, HTX đã tạo việc làm cho 50 lao động tại địa phương, bao tiêu sản phẩm và các dịch vụ cho hộ thành viên; xây dựng thành công chứng nhận Quế hữu cơ quốc tế; tập trung xây dựng vùng sản xuất quế hữu cơ đáp ứng tiêu chuẩn và hợp tác với các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để chế biến sản phẩm quế, xuất khẩu sang các thị trường cao cấp với giá trị cao…
Trước đây, tuy cây quế sinh trưởng và phát triển tốt tại địa phương nhưng việc mạnh ai nấy làm, không được áp dụng khoa học kỹ thật đúng mức, không có cơ sở chế biến…, nên sản phẩm quế chủ yếu chỉ được bán ở dạng thô giá trị không cao. Đường giao thông nhỏ hẹp nên việc thu hoạch quế gặp nhiều khó khăn, nhiều sản phẩm phụ của cây quế như: cành lá quế, gỗ quế không vận chuyển ra khỏi nương quế để tiêu thụ được, gây thất thoát và lãng phí lớn.
Vì vậy, các thành viên HTX đã thay đổi phương thức sản xuất: tổ chức trồng, sơ chế, chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo quy trình khép kín theo hướng hữu cơ, tạo ra sản phẩm đạt chất lượng cao.
Từ chỗ 100% các hộ dân chỉ biết bán quế thô, chưa biết hạch toán kinh tế, trồng và thu hoạch không theo yêu cầu kỹ thuật và yêu cầu thị trường. Đến nay, xã Nậm Đét đã xây dựng và vận hành 2 xưởng sơ chế quế trên địa bàn xã, sau khi sơ chế có giá trị cao gấp 2 - 3 lần so với quế thô đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Ngay từ khi thành lập, Ban giám đốc HTX xác định sản xuất hiện đại là điều kiện tất yếu để tạo ra những giá trị bền vững. Do đó, từ các nguồn lực, HTX đã đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, máy móc, ứng dụng công nghệ vào chế biến, tạo ra 12 loại sản phẩm quế chất lượng cao, với các mặt hàng chủ lực như: quế ống điếu, quế ống sáo, quế thuốc lá, quế lát vuông, quế tăm, tinh dầu quế… Các sản phẩm quế của HTX đang có sức cạnh tranh mạnh và giá bán ổn định.
Diện tích quế của HTX hiện đã lên đến trên 1.800 ha, trong đó khoảng 1.200 ha đang cho thu hoạch, trên 500 ha rừng quế được cấp chứng nhận quế hữu cơ. Sản lượng vỏ quế tươi hàng năm đạt gần 800 tấn, trên 40 tấn tinh dầu và gần 500 m3 gỗ quế. Sản phẩm quế của HTX được xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ, một số nước Trung Đông và các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, cho thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm.
Theo đánh giá của địa phương, cây quế có đóng góp rất lớn trong việc thực hiện 2 tiêu chí về hộ nghèo và thu nhập trong quá trình xây dựng nông thôn mới của xã. HTX Quế hữu cơ Nậm Đét đã giúp xã có một sản phẩm chủ lực, tạo việc làm thường xuyên, ổn định cho người dân, giúp xã vươn lên bằng nội lực.
Với giá quế hiện tại, trên địa bàn xã không có cây trồng nào hiệu quả bằng cây quế bởi không như cây trồng khác, người nông dân có thể tận dụng được thân, lá, vỏ… từ quế để làm ra nhiều sản phẩm khác nhau.
Phương Minh