Với động thái mới đây, khi công bố kết quả khảo sát trên 150 mẫu nước mắm tại 19 tỉnh, thành trong cả nước của Hiệp hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ NTD (Vinatas), đã cho thấy “cuộc chiến” giữa nước mắm công nghiệp và truyền thống đã được kéo đi khá xa.
Bởi vì kết quả đã đưa ra một kết luận gây sốc: 67,33% số nước mắm được khảo sát có hàm lượng thạch tín (asen) tổng vượt ngưỡng cho phép.
Vì đâu nên nỗi?
Kết quả khảo sát này như cú giáng thẳng vào các loại nước mắm truyền thống, vốn chỉ làm từ cá và muối và thường có độ đạm cao. Nhất là khi 95,65% mẫu khảo sát có độ đạm 40 độ trở lên có hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng.
Nếu tuần trước, NTD khá thất vọng về công thức bào chế nước mắm công nghiệp hiệu Chin-su, Nam Ngư của Masan (đang chiếm 57,7% thị phần tiêu thụ nước mắm cả nước), thì tuần này, lại phải hoang mang cực độ trước kết luận của Vinatas, nếu muốn họ chuyển sang dùng nước mắm truyền thống. Nhưng, không khó để nhận ra kết quả khảo sát này có lợi cho “phe” nào.
Trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc DN chế biến nước mắm thủy sản Khánh Trang, nhận định đây là “cuộc chiến không cân sức” cho nước mắm truyền thống.
|
Nước mắm truyền thống đối mặt với “cuộc chiến không cân sức”
Vì sao? Là bởi những sản phẩm nước mắm truyền thống được sản xuất chế biến bảo đảm chất lượng cho NTD thì cần tốn kém rất nhiều thời gian mới có thể ra lò dòng nước mắm truyền thống nguyên chất.
Trong khi đó, với cách làm “ăn xổi ở thì” của các DN sản xuất nước mắm công nghiệp, việc sản xuất nước mắm diễn ra trong chớp nhoáng theo các công thức pha hóa chất định sẵn, với số lượng vượt trội, chứ không cần đến chất lượng và độ an toàn cho NTD.
Vấn đề đáng lo ở đây, theo ông Tuấn, đó là tâm lý của NTD trong việc chọn lựa giữa nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp vẫn chưa cao.
Bên cạnh đó, một vấn đề đáng quan tâm, chính là việc các DN sản xuất nước mắm công nghiệp, với nguồn lực tài chính mạnh, đã rầm rộ đánh vào tâm lý NTD thông qua các kênh truyền thông, quảng cáo. Từ đó, nước mắm công nghiệp càng lúc càng lấn sân, đưa các DN sản xuất nước mắm truyền thống đi vào ngõ cụt.
Cần có niềm tin
Một thống kê gần đây cho thấy, Masan vẫn đang là DN đứng đầu thị phần tiêu thụ nước mắm của cả nước. Hồi năm ngoái, chỉ với 2 sản phẩm nước mắm công nghiệp là Nam Ngư và Chin-su đã mang lại doanh thu cho Masan hơn 6.520 tỷ đồng.
Đứng thứ 2 trong “miếng bánh” thị phần nước mắm là Unilever Vietnam, với nước mắm Knorr (cũng là nước mắm công nghiệp), chiếm 17,09% thị phần, tương đương 1.930 tỷ đồng. Với 25,21% thị phần nhỏ nhoi còn lại là cuộc đấu giữa các DN nước mắm công nghiệp và truyền thống, mà phần thiệt thòi luôn rơi vào các sản phẩm chế biến theo cách thức xưa.
Vậy thì trong cuộc chiến không cân sức này, các DN sản xuất nước mắm truyền thống cần phải làm gì?
Giới chuyên gia cho rằng, các DN nước mắm truyền thống cần phải có niềm tin vào chính sản phẩm của họ. Bởi vì trước sau gì NTD cũng “ngộ” ra và sẽ quay trở lại với nước mắm truyền thống.
Mặt khác, như ý kiến của giới chuyên gia, các nhà sản xuất nước mắm truyền thống cần thay đổi lại sản phẩm của mình để tăng độ uy tín về chất lượng, đánh tan những hoài nghi mà các kênh truyền thông, quảng cáo đã rầm rộ “cổ vũ” cho nước mắm công nghiệp như thời gian qua.
Thực tế, đây là vấn đề “nóng”, mà ngay cả Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa yêu cầu Bộ Y tế phối hợp với Bộ Công Thương làm rõ tình trạng nước mắm công nghiệp có nhiều loại hóa chất, thông tin kịp thời cho người dân, đồng thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 22/10/2016.
Đó cũng là điều mà NTD đang hoang mang, vì nước mắm là mặt hàng tiêu dùng mà người Việt sử dụng hàng ngày, có liên quan trực tiếp đến sức khỏe của mọi người.
Chính vì thế, như lưu ý của PGs.Ts. Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nộ), cần phải xác định rõ, đã gọi là nước mắm thì phải làm từ cá.
Còn với nước mắm công nghiệp, vốn được gọi là nước mắm ngắn ngày, thì cần làm rõ nhà sản xuất đã bổ sung các chất gì vào trong đó? Điều đó đòi hỏi phải kiểm soát vì có thể những chất ấy làm từ con đường nhân tạo và có khả năng gây độc hại.
Dưới góc nhìn của ông Nguyễn Anh Tuấn về các DN sản xuất nước mắm truyền thống, điều cần thiết là nên công khai minh bạch trong quy trình sản xuất, ghi rõ nguồn nguyên liệu trên bao bì của mình để NTD phân biệt “nước mắm” chứ không phải “nước chấm”. Phải cho NTD hiểu nước mắm phải làm từ cá, chứ không phải thứ hóa chất độc hại. Hơn nữa, các sản phẩm nước mắm truyền thống cũng cần chú trọng quảng bá trên các kênh truyền thông để đến gần hơn với NTD.
Nguyễn Thế
