BHXH Việt Nam cho biết, tính đến hết tháng 6/2017, ngành BHXH đã thu đạt 140.304 tỷ đồng, bằng 49,53% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao năm 2017, tăng 24.408 tỷ đồng (tương đương tăng 21,06%) so với cùng kỳ năm 2016. Trong đó, thu BHXH đạt 98.067 tỷ đồng, thu BHTN đạt 6.254 tỷ đồng, thu BHYT đạt 35.983 tỷ đồng.
Báo động 23 địa phương
Tính đến cuối tháng 6/2017, tổng số nợ đọng BHXH, BHYT và BHTN là 15.425.000 tỷ đồng, gồm nợ BHXH 10.500 tỷ đồng, nợ BHTN 563,4 tỷ đồng và nợ BHYT 4.300 tỷ đồng. Con số này tăng 2.600 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2016.
Thống kê của BHXH Việt Nam cho biết, toàn quốc có 23 địa phương có tỷ lệ nợ cao so với tỷ lệ chung toàn ngành (5,4%), tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH xảy ra ở tất cả các địa phương. Như Hà Nội có tỷ lệ nợ BHXH, BHYT và BHTN tới 8,0%, Sơn La 7,6%; Gia Lai 7,6%; Bình Thuận 6,9%; Tp.HCM 6,2%.
Đặc biệt, nhiều địa phương có tỷ lệ nợ lên tới 2 con số, như Bạc Liêu 17,4%; Bình Định 13,6%; Thừa Thiên Huế 10,2%; An Giang 10,0%...
Đối với Tp.Hà Nội, những DN nợ đọng BHXH tập trung trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, giao thông, bất động sản, cơ khí, dệt may... Trong 6 tháng đầu năm 2017, BHXH Hà Nội đã chuyển 144 hồ sơ DN nợ BHXH đề nghị Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) khởi kiện, với số nợ là 153.313 tỷ đồng.
Hiện các cơ quan liên ngành của Hà Nội gồm BHXH, công an thành phố, Sở LĐ-TB&XH, LĐLĐ và Cục Thuế đã phối hợp để đưa ra các biện pháp giải quyết, nhằm giảm tỷ lệ nợ BHXH đến cuối năm 2017 xuống dưới 4%.Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Hòa - Phó Giám đốc phụ trách BHXH Hà Nội, cho biết tình hình nợ BHXH vẫn không có chuyển biến.
Nguyên nhân chính vẫn kinh doanh của nhiều DN trên địa bàn gặp khó khăn, không ít DN đã ngừng hoạt động, đơn phương chấm dứt giao dịch với cơ quan BHXH. Khi cơ quan BHXH kiểm tra, nhiều DN không có địa chỉ rõ ràng, chỉ còn bảo vệ, hoặc chỉ có duy nhất 1 lao động tại đó.
Đại diện BHXH Việt Nam, ông Mai Đức Thắng - Phó trưởng Ban Thu, cho biết BHXH đã đưa ra nhiều giải pháp quyết liệt, như yêu cầu cán bộ ngành BHXH thu nợ đóng bảo hiểm phải bám sát đơn vị, định kỳ thông báo tới những đơn vị nợ yêu cầu trong vòng 15 ngày phải trả nợ…
Đặc biệt, theo ông Thắng, nếu đơn vị nhận được thông báo vẫn không nộp tiền nợ bảo hiểm, cơ quan bảo hiểm sẽ đến trực tiếp đơn vị làm cam kết trả nợ; phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí thông báo danh sách những đơn vị nợ bảo hiểm trên những phương tiện thông tin đại chúng; phối hợp với các bộ, ngành có liên quan trong công tác kiểm tra, giám sát để chuẩn bị tiến hành khởi kiện những đơn vị nợ và trốn đóng BHXH...
Tuy nhiên, đến nay, dường như các giải pháp trên chưa mang lại nhiều hiệu quả. Trong khi đó, một số BHXH tỉnh, thành phố chưa kịp thời báo cáo, tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương về tình hình công tác thu, nợ BHXH, BHYT, BHTN.
6 tháng đầu năm, số nợ BHXH lên 15.425.000 tỷ đồng
Cần răn đe hơn
Theo ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng Ban Quan hệ lao động - Tổng LĐLĐ Việt Nam, để giảm tình trạng nợ đọng bảo hiểm cần nhiều biện pháp được triển khai, trong đó có việc khởi kiện đơn vị trốn đóng BHXH, BHYT. Tuy nhiên, đến nay chưa có vụ kiện nào được đưa ra xét xử.
Về phía Tổng LĐLĐ, ông Mai Đức Chính - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho rằng nguyên nhân là vì những người phụ trách LĐLĐ cơ sở thường là kiêm nhiệm, cũng là người làm thuê và nhận tiền lương của DN thì việc để họ đứng ra để kiện DN của mình rất khó.
Trong khi đó, tình trạng nợ, trốn đóng BHXH không chỉ thiệt hại về vật chất, ảnh hưởng đến quỹ BHXH, mà còn xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, ảnh hưởng đến an toàn, cân đối quỹ, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật và mục tiêu về các chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.
Vì vậy, ông Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các Vấn đề xã hội của Quốc hội, cho rằng để giải quyết tốt nhất cho vấn đề trên, cần phải sửa đổi Bộ luật Lao động và Luật Tố tụng Dân sự. Theo đó, nên giao cho LĐLĐ cấp trên là đối tượng được quyền thay mặt cho người lao động và LĐLĐ cơ sở thực hiện việc khởi kiện. Đồng thời, BHXH là cơ quan có chức năng hỗ trợ thông tin và cùng bám sát việc thu hồi nợ BHXH từ các DN. Mục đích là để các quy định về công tác khởi kiện của công đoàn được đồng bộ, thống nhất.
Ông Lợi cũng cho rằng tình trạng nợ đọng BHXH có xu hướng tăng lên, tính cấp bách ngày càng phức tạp hơn. Do vậy, cần phải tăng cường các giải pháp thu nợ, bởi đây là nguồn thu cho quỹ BHXH, bảo đảm cân bằng quỹ trong tương lai.
“Nếu thu được nguồn này vào quỹ BHXH tập trung, không chỉ bảo toàn được quỹ, mà còn mang đầu tư để quỹ tăng trưởng tốt hơn”, ông Lợi nói.
Thy Lê