Theo khuyến cáo của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, hạt nhựa nở không đạt yêu cầu quy định về chỉ tiêu cơ lý về sự giãn nở trong nước theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6238-1:2011 (giãn nở quá 50%) và không đạt chuẩn an toàn theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 3:2009/BKHCN.
Đẹp nhưng cực độc
Thực tế cho thấy, nhiều loại hạt nở (phần lớn nhập khẩu từ Trung Quốc) đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng trong quá khứ. Ngày 24/4/2014, 3 học sinh tiểu học tại Tây Ninh phải nhập viện trong tình trạng tê liệt thần kinh sau khi chơi hạt “trân châu”.
Trước đó, năm 2007, đã có 26 em học sinh và 1 giáo viên trường THCS Quảng Phong (Quảng Xương, Thanh Hóa) cũng phải nhập viện với triệu chứng đau đầu, chóng mặt, khó thở, tê cứng chân tay, trong đó có hai trường hợp bị co giật nặng, hôn mê nghi do hít phải khí độc từ hạt nhựa nở.
PGs. Ts. Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách Khoa), cho biết: “Các hạt nhựa nở trên thị trường có thể sử dụng loại muối bicarbonate, khi vỡ ra và dính vào người có thể gây dị ứng da, mẩn đỏ, bỏng rộp. Sẽ đặc biệt nguy hiểm với trẻ em, vì có thể vô tình nuốt vào, gây tắc nghẽn hô hấp, tê liệt hệ thần kinh”.
Hạt nhựa nở độc hại đang tái bùng phát trên thị trường
Gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng vì màu sắc bắt mắt, rẻ tiền, nên các loại hạt nở rất được người dùng ưa thích, đặc biệt bộ phận trẻ em, học sinh tiểu học.
Khảo sát tại Hà Nội, các khu trường học tại Hàng Mã, Cầu Giấy, Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm, Hai Bà Trưng… không khó để tìm mua các loại hạt nhựa với xuất xứ từ Trung Quốc hoặc không rõ nguồn gốc, với đủ màu sắc và giá cả hấp dẫn.
Chị Huyền - chủ một cửa hàng đồ chơi trên phố Hàng Mã (Hoàn Kiếm, Hà Nội), cho biết: “Hạt nhựa nở đang là mặt hàng hút trẻ em. Hạt được đóng trong túi với số lượng từ 30 - 45 hạt/túi, giá dao động từ 2.000 - 3.000 đồng. Hạt có kích thước khoảng 1mm, sau khi ngâm nước thì tùy từng loại mà kích thước và hình dáng nở ra cũng khác nhau”.
Khi được hỏi, hầu hết các cửa hàng bán hạt nhựa nở đều khẳng định chất lượng và độ an toàn của loại đồ chơi này. Tuy nhiên, khi đề cập đến giấy tờ pháp lý, chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng, an toàn… các chủ cửa hàng đều lảng tránh và tỏ ra khó chịu.
Ngăn chặn triệt để
Không chỉ tại Hà Nội, hạt nhựa nở cũng đang bùng phát tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Điển hình như tại Khánh Hòa, Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã phải triển khai lực lượng để kiểm tra toàn tỉnh để kiểm tra, xử lý việc kinh doanh đồ chơi hạt nhựa nở Trung Quốc.
Ông Phạm Văn Hữu - Chi cục trưởng Chi cục QLTT Khánh Hòa, cho biết: “Phổ biến nhất trên thị trường hiện nay là loại hạt nhựa nở Trung Quốc có tên “Seven Color Crystar Ball”. Sau khi kiểm tra, các loại hạt nhựa đều vượt chuẩn quy định cho phép về an toàn, có khả năng gây nguy hiểm cho người chơi”.
Không chỉ tại Việt Nam, hạt nhựa nở cũng gây “sốt” tại hơn 40 quốc gia, với hơn 10 triệu gói, chứa 8 tỷ hạt được bung ra thị trường. Nhưng sau khi bị phát hiện có chứa độc tố Diazo (gây ung thư, tê liệt thần kinh, suy hô hấp…), nhiều quốc gia đã phải ban bố lệnh thu hồi khẩn cấp.
Điển hình như Hoa Kỳ đã thu hồi hơn 4,2 triệu tấn hạt nhựa nở do Trung Quốc sản xuất năm 2007. Tại Australia, Ủy ban người tiêu dùng nước này cũng đưa ra cảnh báo và kêu gọi không lưu hành sản phẩm này. Tại xứ Wales, theo thống kê từ năm 2013, đã có ít nhất 112 trường hợp nhiễm độc liên quan đến hạt nhựa nở.
Trước tình trạng các loại hạt nở chứa độc tố đang tái bùng phát trên thị trường, Tổng cục Đo lường Chất lượng đã đưa ra khuyến cáo người chơi nên thận trọng với loại đồ chơi tiềm ẩn nhiều nguy hiểm này. Cảnh báo người tiêu dùng không nên mua và không cho trẻ em chơi loại đồ chơi từ hạt nhựa nở. Các cửa hàng, đại lý không kinh doanh các loại hạt nhựa nở gây nguy hại cho người chơi.
Tuy nhiên, dù đã bị Tổng cục Đo lường Chất lượng và các cơ quan chức năng “tuýt còi”, nhưng thực tế nếu không được quản lý chặt, với những quy định cụ thể và đủ sức răn đe, hoạt động buôn bán, lưu hành các loại đồ chơi nguy hại nói chung, hạt nhựa nở nói riêng sẽ khó bị ngăn chặn triệt để. Thực tế đòi hỏi các cơ quan chức năng cần quyết liệt, mạnh tay hơn.
Bên cạnh đó, bản thân người chơi, đặc biệt là các phụ huynh nên thận trọng không để trẻ em chơi các loại đồ chơi có hại cho sức khỏe để tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Hiến Nguyễn