Bàn về chính sách BHXH của Việt Nam, ông Tomaso Andreatta - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu (Eurocham), nêu nguyện vọng của cộng đồng DN châu Âu tại Việt Nam hiện nay là mong muốn hoãn việc áp dụng căn cứ gia tăng trong việc tính toán các khoản bảo hiểm bắt buộc.
Những bất cập
Ông Tomaso dẫn chứng, theo Luật BHXH, từ năm 2016, những căn cứ tính toán của các khoản bảo hiểm bắt buộc (BHXH, BHYT, BHTN) sẽ bao gồm mức lương thực tế và khoản trợ cấp cố định hoặc thường xuyên.
“Tuy nhiên, sự thay đổi này làm gia tăng khó khăn tài chính (gia tăng chi phí) cho các DN trong tình hình nền kinh tế suy thoái”, ông Tomaso cho biết.
Do đó, Eurocham đề nghị Chính phủ Việt Nam xem xét hoãn việc áp dụng các căn cứ trên đến năm 2020. Hiệp hội DN Nhật Bản cũng góp ý về vai trò, chức năng của quỹ bảo hiểm TNLĐ, BNN.
Cụ thể, theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay về BHXH và pháp luật về trách nhiệm của DN trong trường hợp xảy ra TNLĐ, BNN, thì người sử dụng lao động (SDLĐ) vừa phải đóng quỹ bảo hiểm TNLĐ, BNN, quỹ BHYT, sau đó lại phải chi trả cho các chi phí phát sinh cho TNLĐ, BNN, bao gồm chi phí y tế, trợ cấp, bồi thường....
Theo ông Taiji Yanai - Chủ tịch Hiệp hội DN Nhật Bản, như vậy có thể thấy đây là sự chồng chéo, DN phải chi hai lần cho cùng một loại chi phí, trong khi quỹ bảo hiểm TNLĐ, BNN lại không được sử dụng hiệu quả, không phát huy hết vai trò, chức năng.
Việc mọi DN đều phải đóng chung một mức 1% quỹ tiền lương
vào quỹ bảo hiểm TNLĐ, BNN là chưa hợp lý
Vì vậy, Hiệp hội DN Nhật Bản kiến nghị, cần phải quy định hướng dẫn cụ thể về việc dùng quỹ này để chi trả cho các chi phí phát sinh từ TNLĐ. Đặc biệt là chi trả đối với các chi phí bồi thường, trợ cấp, chi phí y tế và phí giám định y khoa từ TNLĐ xảy ra mà không do lỗi của người SDLĐ, không liên quan trực tiếp đến việc thực hiện công việc (không liên quan đến điều kiện làm việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị lao động...).
Ví dụ như tai nạn giao thông được chi trả các chế độ như TNLĐ, tai nạn xảy ra do lỗi cố ý của NLĐ hoặc bên thứ 3. Những TNLĐ như trên xảy ra hoàn toàn là bất khả kháng và không phụ thuộc vào ý kiến chủ quan của người SDLĐ.
“Ngoài ra, việc mọi DN đều phải đóng chung một mức là 1% quỹ tiền lương vào quỹ bảo hiểm TNLĐ, BNN. Việc quy định cào bằng tỷ lệ đóng cho mọi thành phần như vậy là không hợp lý. Chính phủ nên xem xét quy định mức đóng cho các ngành nghề dựa trên sự tính toán mức độ rủi ro và hậu quả của các tai nạn xảy ra”, Hiệp hội DN Nhật Bản cho biết.
Cần một kênh thông tin liên lạc
Cùng với đó, ông Colin Blackwell - Trưởng Nhóm công tác Nguồn nhân lực (Diễn đàn DN Việt Nam - VB), cho rằng “bước tiếp cận của chính phủ là một bước tiếp cận theo tiêu chuẩn thực hành quốc tế. Chúng tôi thấy rằng có một số vấn đề trong kênh thông tin liên lạc với cộng đồng khối DN về vấn đề BHXH. Vì vậy, VBF đề nghị cung cấp sự hỗ trợ trong kênh thông tin liên lạc khi cần thiết.”
Trả lời về việc tham gia BHXH bắt buộc đối với người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, ông Nguyễn Duy Cường - Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH), cho biết Luật BHXH 2014 có hiệu lực từ ngày 1/1/2016 có bổ sung quy định cho nhóm đối tượng mới thuộc diện tham gia bảo hiểm bắt buộc là người nước ngoài được cấp phép lao động tại Việt Nam, trong đó chỉ nêu rằng thuộc diện tham gia và giao cho Chính phủ quy định chi tiết.
Tuy nhiên, quy định ngày không áp dụng từ ngày Luật có hiệu lực, mà sẽ được áp dụng từ 1/1/2018. Dự kiến, trong năm 2017, Bộ LĐ-TB&XH sẽ trình Chính phủ Nghị định này.
Đáng chú ý về kiến nghị của DN nước ngoài, cá nhân đã tham gia bảo hiểm ở nước sở tại sẽ không tham gia bảo hiểm ở Việt Nam, hoặc thời gian tới đóng BHXH ở Việt Nam sẽ được ghi nhận tại nước sở tại... Theo ông Cường, nội dung này liên quan đến việc ký các hiệp định song phương về BHXH với các nước và sẽ được đề cập trong Nghị định.
Về quy định rõ trách nhiệm của cơ quan BHXH trong việc thanh toán kịp thời các chế độ trợ cấp cho NLĐ, ông Cường cho biết Luật BHXH 2014, có chương về trình tự, thủ tục thực hiện BHXH đã quy định rất rõ trách nhiệm, thời hạn cho cả người nộp hồ sơ, người SDLĐ và cơ quan BHXH.
Nhật Linh