Nhiều DN sản xuất nước mắm cho biết, họ sẵn sàng đưa hàng loạt tấn cá để sản xuất nước mắm dùng muối iốt để có cơ sở chấp hành chính sách của Nhà nước.
Tuy nhiên, họ lại không thể XK nước mắm ra thị trường nước ngoài, do sẽ làm thay đổi màu, mùi, làm mất vị đặc trưng của sản phẩm truyền thống, không bảo đảm được quy định nghiêm ngặt của các nước nhập khẩu (NK).
Doanh nghiệp kêu khó
Nghị định 09/2016 về tăng cường vi chất dinh dưỡng trong thực phẩm quy định các DN sản xuất nước mắm phải bổ sung muối iốt. Tuy nhiên, sau 9 tháng Nghị định có hiệu lực (3/2017), kết quả cuộc khảo sát do Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ Y tế tại một số cơ sở sản xuất muối và nước mắm cho thấy chỉ có các DN sản xuất muối là tuân thủ các quy định, không một cơ sở nước mắm nào dùng muối đã bổ sung iốt để sản xuất nước mắm.
Nêu lý do không thể đáp ứng, các DN cho rằng sử dụng muối iốt để chế biến nước mắm sẽ làm thay đổi màu, mùi vị của sản phẩm.
Trao đổi về vấn đề này, một số chuyên gia công nghệ thực phẩm khẳng định, với những nhóm hàng thực phẩm khác, việc bổ sung iốt đã khó do không giữ được mùi vị nguyên chất của sản phẩm, thì với nước mắm, phản ứng còn mạnh mẽ hơn.
Khi dùng muối iốt để ướp cá từ đầu dẫn đến quá trình lên men, nếu cho iốt vào nước mắm thành phẩm sẽ làm cho nước mắm chuyển sang màu đen, người tiêu dùng sẽ tẩy chay.
Bên cạnh đó, hiện nay, hầu hết các DN sản xuất nước mắm trong nước đều mở rộng thị trường XK ra nước ngoài. Trong khi đó, để “xuất ngoại”, nước mắm của DN phải đáp ứng nghiêm ngặt quy định an toàn thực phẩm của nước sở tại. Nhiều nước không chấp nhận sản phẩm bỏ thêm iốt.
Đại diện công ty Nước mắm Thanh Hương (Thanh Hóa) cho biết: “Khi XK nước mắm sang thị trường Nhật Bản, chúng tôi phải cam kết không bổ sung iốt vào sản phẩm. Nhưng khi chúng tôi cam kết như vậy, thì họ lại cho rằng: “Nhà nước các anh yêu cầu bổ sung iốt mà các anh không thực hiện thì chúng tôi sẽ phạt thẻ vàng, thẻ đỏ”. Mà thực hiện thì lại khó XK. Lúc đó chúng tôi không biết xử lý ra sao. Rất nhiều DN đang rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan” giống như DN chúng tôi”.
Nghiên cứu của Bộ Y tế cho thấy, chỉ có 6% dân số sử dụng muối tăng cường iốt trong bữa ăn hằng ngày (chủ yếu là người miền núi), phần lớn người dân sử dụng bột canh, hạt nêm, nước mắm và các gia vị mặn khác.
Trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, bà Trần Việt Nga - Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cho biết dựa vào nghiên cứu trên cho thấy, nếu chỉ có muối ăn được trộn iốt, lượng iốt sẽ là không đủ để phòng chống tình trạng thiếu hụt iốt. Vì vậy cần bổ sung theo khuyến nghị của các tổ chức quốc tế vì sức khỏe cộng đồng.
|
Nên để người dân có quyền lựa chọn dùng sản phẩm nào
Không nên áp đặt
Các chuyên gia cho rằng mục tiêu mang lại sức khỏe cho dân là đúng. Tuy nhiên, không phải tất cả người dân đều phải bổ sung, cần có những nghiên cứu cụ thể, liều lượng bổ sung iốt vào nước mắm bao nhiêu là vừa đủ và giới hạn cho đối tượng người tiêu dùng cho từng vùng phải khác nhau.
Hơn nữa, không nên đưa ra những quy định áp đặt, mà nên để người dân có quyền lựa chọn giữa sản phẩm có iốt và không có iốt.
Ông Nghiêm Vũ Khải - Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), thừa nhận iốt được bổ sung bằng nhiều nguồn chứ không nhất thiết phải là nước mắm. Với người dân miền biển đủ iốt rồi bây giờ bổ sung thêm nữa thừa thì sao. Còn người dân vùng miền núi cần phải bổ sung bao nhiêu, cơ quan quản lý cần phải có nghiên cứu cụ thể. “Khi ban hành Nghị định, chúng ta phải lường được cả tác động trên bình diện quốc tế”, ông Khải nói.
Thực tế, nhiều DN cũng bức xúc cho rằng quy định này mới chỉ áp dụng cho các sản phẩm được sản xuất trong nước, còn với những sản phẩm NK có bảo đảm bổ sung iốt không thì không có cơ quan quản lý nào kiểm duyệt trước khi cho tiêu thụ vào thị trường trong nước. Điều này dẫn đến DN nội sẽ giảm sức cạnh tranh.
Trước mắt, để giải quyết những khó khăn cho DN, bà Nga cho biết: “Hiện nay, chúng tôi chưa nhận được kiến nghị của các DN về tình trạng biến đổi mùi, vị nước mắm khi bổ sung iốt. Nếu có tình trạng đó, chúng tôi đề nghị DN mang sản phẩm đến để cùng nghiên cứu tháo gỡ”.
Trước đây, Viện Dinh dưỡng Quốc gia đã từng có đề án bổ sung muối iốt vào nước mắm, nhưng cuối cùng vẫn không thực hiện được, do nhiều DN không đồng tình thực hiện vì lo sợ người tiêu dùng tẩy chay.
Thanh Hoa
