Tại diễn đàn “Đối thoại chính sách về Luật BHXH mới”, vừa diễn ra tại Hà Nội, các chuyên gia cho rằng BHXH là một trong những trụ cột quan trọng của ASXH. Những cải cách tích cực trong Luật BHXH đang dần tháo gỡ những vướng mắc và đáp ứng cơ bản nhu cầu của người lao động (NLĐ), người sử dụng lao động và các bên liên quan.
Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ
Ông Trần Hải Nam - Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH), cho biết: “Những cải cách trong Luật BHXH mới đang đem lại nhiều lợi ích hơn cho NLĐ. Rõ nhất là việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT, tăng mức trợ cấp ốm đau, mở rộng chế độ thai sản cho nam giới khi vợ sinh con…”.
Nhưng bên cạnh những ưu điểm, BHXH Việt Nam cũng còn tồn tại nhiều khó khăn cần giải quyết. “Các vướng mắc về việc mở rộng đối tượng thụ hưởng, phạm vi áp dụng của BHXH, việc chuyển đổi tiền lương tháng đóng BHXH (bao gồm cả phụ cấp) làm tăng chi phí cho DN, lợi ích của các bên tham gia, thủ tục hành chính…”, ông Nam cho biết thêm.
Đề cập tới những tồn tại của BHXH Việt Nam, ông Phạm Minh Huân - Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, chia sẻ: “Dù có nhiều cải cách, nhưng BHXH Việt Nam chưa đạt kỳ vọng. Điều này không phải do chính sách, mà do thực hiện chưa tốt, nên bị NLĐ và DN phàn nàn. Do đó, BHXH cần rà soát lại cung cách quản lý, phương pháp làm việc hiện nay”.
BHXH phải đặt quyền lợi của người dân lên trên hết
Bên cạnh việc hoàn thiện chính sách, quản lý, BHXH Việt Nam cần mở rộng đối tượng tham gia và tăng độ bao phủ. Theo thống kê, dù đang trong thời kỳ dân số vàng, nhưng 3/4 số người trong độ tuổi lao động chưa có lưới an sinh, cả nước mới có gần 13 triệu người tham gia các chính sách BHXH.
Việt Nam cũng đang có tốc độ già hóa dân số nhanh, dự kiến sẽ có hơn 21 triệu người nghỉ hưu vào năm 2030. Và, với tốc độ già hóa như vậy, với độ bao phủ như hiện nay, dự kiến đến năm 2022 số tiền đóng vào quỹ BHXH sẽ không còn đủ để chi trả cho người nghỉ hưu. Do đó, việc mở rộng đối tượng và độ bao phủ là yêu cầu cấp bách của BHXH Việt Nam.
Đẩy mạnh “tin học hóa”
Trước những vướng mắc còn tồn tại, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho rằng: “BHXH Việt Nam cần đẩy mạnh áp dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào quản lý, đặc biệt là phát hành sổ BHXH điện tử. Sổ này giống như thẻ ngân hàng, gửi rút bao nhiêu đều được lưu trên hệ thống, thông báo đến người dân. Điều này không chỉ tiện lợi cho việc quản lý của cơ quan BHXH mà còn thuận tiện cho người nộp và người nhận bảo hiểm”.
BHXH Việt Nam cũng đang coi việc “tin học hóa” quản lý là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian lập và xử lý hồ sơ, giảm chi phí, thời gian cho người tham gia BHXH. Việc áp dụng CNTT vào quản lý BHXH sẽ hỗ trợ rất nhiều thủ tục thanh toán khám, chữa bệnh BHYT….
Ngoài việc đẩy nhanh “tin học hóa” quản lý để giảm thủ tục, phiền hà cho người dân, BHXH Việt Nam đang hướng đến công bằng trong tiếp cận BHXH cho tất cả mọi người dân, bình đẳng trong việc đóng - hưởng BHXH, cải cách các thông số liên quan đến tính bền vững của hệ thống hưu trí mà cụ thể là tuổi nghỉ hưu và tỷ lệ hưởng hằng năm.
BHXH Việt Nam đang cải cách mạnh mẽ để đem đến lợi ích cho người dân, NLĐ. Tuy nhiên, việc quan trọng nhất hiện tại là làm sao để người dân thấy được lợi ích, tin tưởng và tham gia BHXH. Để làm được điều này, hoàn thiện chính sách là điều kiện cần, nhưng để đủ, các cơ quan BHXH phải có giải pháp để việc đóng BHXH không là gánh nặng cho người dân, NLĐ.
Không thể phủ nhận những lợi ích về lâu dài của BHXH với người dân. Nhưng, để tạo lợi ích trọn vẹn, BHXH Việt Nam cần phải cải cách, hoàn thiện và minh bạch hơn, xây dựng chính sách hướng tới quyền lợi của người dân.
Ngược lại, sự ủng hộ của người dân với BHXH cũng có vai trò quan trọng. “Chính sự đóng góp ý kiến xây dựng của người dân sẽ giúp các chính sách của BHXH Việt Nam hoàn thiện hơn, đúng và thỏa mãn nguyện vọng của người dân hơn. Sự ủng hộ của người dân sẽ là cơ cở để BHXH phát huy được hiệu quả”, ông Trần Hải Nam - Phó vụ trưởng Vụ BHXH, nhấn mạnh.
Hiến Nguyễn